Yo’nalishga kirish

2-rasm. Paxta hosilining tuproq sho’rlanishiga bog’liqligi
(Ramazonov, Yakubov 1987y.) Mirzacho’lda (1), Jizzax cho’lida (2), 
Dalvarzin massivida (3) 
O’zbekiston 
Respublikasi 
Vazirlar 
Mahkamasining 
“O’zbekiston 
Respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi huzuridagi Irrigatsiya va drenaj 
milliy qo’mitasi faoliyatini tashkil etish to’g’risida” gi qarori (2006 yil) qabul 
qilingan. Ular oldiga zax qochirish tizimini rivojlantirish, ulardan yaxshi 
foydalanish vazifasi qo’yilgan. Zax qochirish tizimi inshootlari tarkibi 
quyidagilardan iborat: 

---

-ochiq zovur tarmog’i (kanallari); 
-yopiq zovur tarmog’i; 
-tik zovur quduqlari; 
-meliorativ nasos stansiyalari va boshq. 
Ayni paytda Amudaryo va Sirdaryo deltalaridagi yerlarning tabiiy holati buzilib, 
cho’lga aylanish sur’atlari o’sib bormoqda. Aholi ichimlik suvlari pestitsidlar 
bilan ifloslangan. Keyingi 10 yillikda o’limlar soni 2 martta ortgan. Bolalarning 
90 % da siydigida tuz miqdori ko’p. Ayollarning 80 % dan ortig’ida kam qonlik 
hastaligi uchramokda. Ushbu hudularda yuqumli kasalliklar tez tarqalmoqda. Agar 
Orol dengizining sathi 33 m balandlikka tushib qolsa 2 qismga bo’linib, o’zining 
dengiz sifatini yo’qatadi.. Shuning uchun uni 33.5 m balandlikda saqlab qolish 
kerak bo’ladi. Buning uchun har yili 20 km
3
suv quyilishi kerak bo’ladi. Bunday 
holatni keltirish uchun suvdan oqilona foylanish. Markaziy Osiyo birgalikda qisqa 
vaqt ichida yagon suv ho’jaligini siyosatini ishlab chiqarish, Orolbo’yidagi 
tabiiy ko’llarni saqlab qolish e’tiborga olinish 
2 -jadval Minerallashgan suv bilan paxtani sug’orishda hosildorlikni 
kamayishi(
A.P.Demin)
Minerali- 
Zatsiya,g/l 
K a m a y i sh,% 
VNIGiM 
SANIIRI, 
Usmanov A. 
SANIIRI, 
Duxovniy 
V. 
Ismailov U. Nason P/ 
1,5 
3,0 
5,0 
0 
0 
20 
5 
12 
31 
5 
10 
50 
3 
10 
0 
8 
35 
Yuqori minerallashgan suv bilan sug’orishning ziyoni quyidagicha bo’ladi 
U=Uu +Uk +Up +Us (3) 
Bu yerda Uu-xosildorlikni kamayishidan, 
Uk-qishloq xo’jaligi sifatini pasayishidan, 
Up-yer unumdorligini oshirishga qilinadigan xarajatlar, 
Us-sug’orish tarmoqlarini tez eskirishidan bo’ladigan zarar. 

---