«Yol qurilish iqtisodi va ishni tashkil qilish» fanidan 5580600 «Тransport inshootlaridan foydalanish» va 5580200 «Bino va inshootlarini qurish»

Ustama harajatlar
 
- bu qurilishni tashkil etish, boshqarish va xizmat korsatish 
harajatlaridan iborat bolib, tort guruhdan tashkil topadi: ma’muriy xojalik, ishlovchilarga 
xizmat korsatish, ishlarni bajarishni tashkil etish va boshqa harajatlar. Ustama 
harajatlarni u yoki bu turdagi ishning bir – birligiga nisbatan hisoblab bolmaydi, chunki 
ular butun qurilish tashkilotiga tegishlidir. Shu sababli ularni togridan – togri 
harajatlarning har bir somiga bir tekisda taqsimlanadi va smetalarda belgilangan 
me’yorlarga muvofiq aniqlanadi. Ustama harajatlarning me’yorlari qurilish tashkilotining 
qaysi idoraga tegishliligi va ish turiga bogliq boladi. Ustama harajatlarning me’yorlari 
vazirliklar, idoralar va respulikalar boyicha 
differensiyalangan.
Тexnika progressining 
osib borishi munosabati bilan ustama harajatlarning me’yorlari vaqti – vaqti bilan qayta 
korib chiqiladi, chunki ular qurilishning mexanizatsiyalashish va industrializatsiya 
darajasiga, qollanaladigan qol mehnatining ulushiga, qurilish tashkilotlarining quvvati va 
strukturasiga, qurilish materiallari narxlariga hamda tashish, elektro-energiya tariflarining 
ozgarishiga bogliq boladi. 
+qurilishning smeta hujjatlari – inshootning (yol, koprik, tonel va hakozo) smeta
qiymatlarini asoslab beruvchi hujjatlar kompleksidan iborat boladi. Smeta hujjatlari 
loyihalashtirish jarayonida qurilishni tashkil etish boyicha qabul qilingan loyiha 
yechimlari asosida ishlab chiqiladi va loyihaning tarkibiy bir qismi sifatida tasdiqlanadi. 
Smeta hujjatlarning tarkibi loyihalashtirishning bosqichligiga bogliq. Ikki 
bosqichli loyihalashtirishda loyiha tarkibida qurilish bahosining umumiy smeta hisobi va 
harajatlar toplami (ishlab chiqarishdan tashqari ob’ektlar qurilish qiymatini hisobga olgan 
holda) ob’ekt va lokal smetalari, smeta hisob – kitoblari, loyiha va izlanishlar smetalari 
ishlab chikiladi. Ishchi hujjatlar tarkibida ob’ekt va lokal smetalari ishlab chiqiladi. 
Bir bosqichli loyihalashtirishda ishchi loyiha tarkibi qurilish bahosining 
umumlashma smeta hisob – kitobi, harajatlar toplami, ob’ekt va lokal smetalari, smeta 
hisob – kitoblari va loyiha izlanish ishlari smetalaridan tashkil topadi. 
Loyiha tarkibidagi smeta hujjatlarini yiriklashtirilgan smeta me’yorlari, qurilish 
smeta bahosining yiriklashtirilgan korsatgichlari boyicha, ishchi hujjatlarni kataloglarga 

---

79 
jamlagan 
materiallar, 
konstruksiyalar, 
buyumlar, 
transport 
harajatlari