Yil O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jaligi instituti

Tovush energiyasi zichligi birligi. Tovush to‘lqinlari tarqalayotgan elastik muhitningzarrachalari tebranma harakat qiladi va shuning uchun kinetik va potensial energiyaga ega bo‘ladi. Bu energiya tovush energiyasi deyiladi.

Elastik muhitning birlik hajmidagi tovush energiyasi miqdori tovush energiyasi zichligi deyiladi.
Tovush energiyasi zichligi
_{ } (4)
formuladan topiladi, bunda _{ } kattalik _{ } hajmdagi energiya .
(4) ifodada _{ }=1 j, V=1_{ } deb olsak, SI tizimda
1 tovush energiyasi zichligi birligi =_{ }.
Bu birlik kub metrda joul deyiladi.
Kub metrda joul shunday energiya zichligiki, bunda muhitning _{ } hajmida 1 j ga teng energiya jamlangandir. Tovush energiyasi zichligi birligining o‘lchamligi
_{ }=_{ }.

28. 
    Tovush bosimi darajasi birligi. Amalda odatda tovush bosimining absolyut qiymati o‘lchanmay, balki tovush bosimi darajasi o‘lchanadi. Tovush bosimining nolinchi pog‘onasi uchun _{ } bosim olinadi. _{ } nisbatni tuzaylik, bunda p – o‘lchanayotgan tovushning tovush bosimi. SHu nisbat o‘nli logarifmining ikkilanganiga teng bo‘lgan
    

_{ } (5)
kattalik tovush bosimining darajasi deyiladi. (5) ifodada _{ } deb olsak, L=1 ni topamiz. Bu o‘lchamsiz birlikka “bel” so‘zi qo‘shiladi va u tovush bosimi darajasining o‘lchov birligi qilib olinadi.
GOST 8849-58 da tovush bosimi darajasining birligi sifatida detsibel olingan.
Detsibel (db) shuday tovush bosimi darajasiki, uning nolinchi daraja deb olinadigan va 0,00002 n/_{ }ga teng bo‘lgan shartli bosim pog‘onasiga nisbatining o‘nli logarifmini yigirmaga ko‘paytirilgani birga tengdir.

29.