Yig’uvchi linzaning fokus masofasini aniqlash Zarur asboblar

Eksperinental uskuna
Tajribani o‘tkazish uchun zarur asboblar optik taglikka o‘rnatilgan (4-rasm). Optik taglik uchburchak shaklidagi yaxlit temirdan yasalgan. U gorizontal tekislikka parallel o‘rnatish uchun (1) boltlarga qo'yilgan. Yoruglik manbayi sifatida past kuchlanishli yoritgich lampadan (La) foydalaniladi. Buyum vazifasini lampa oldidagi tirqish (T) bajaradi. Optik taglik bo‘yicha, fokusini aniqlash zarur bo‘lgan linza (L) va tirqishning tasvirini ko‘rish uchun ekran erkin harakat qiladi
Ishni bajarish oldidan quyidagi narsaga amal qilish kerak:

1. 
   Tirqish, linza va ekranning markazlari bir o‘qda joylashishi;
   

4-rasm

2. 
   Tirqish, linza va ekran tekisliklari bir-biriga parailel bo'lishi va optik taglikda tik joylashishi lozim.
   

O’lchashlar
Yig‘uchi linzaning fokus masofasini aniqlash
1-usul. Lampa pasaytiruvchi transformator orqali tok manbayiga ulanadi. Lampadan ma’lum masofada joylashgan ekranda, optik taglik bo'yicha linzani surib tirqishning aniq tasvirini hosil qilamiz. Shu vaziyatdagina linzadan tirqishgacha bo'lgan (a) masofa va ekrangacha bolgan (b) masofani aniqlaymiz. Olingan raqamlarni l-jadvalga yozamiz. Tajriba 5 marta takrorlanadi. Raqamlami bunday yozish tartibi, olingan natijalar asosida, linzaning fokus masofasini EHM da hisoblash dasturi yordamida bajarish uchun qulaydir.
2-usul. usul. Linzaning fokus masofasini aniqlash uchun, tirqish, ekranda uning tasvir kattaliklari va linzadan ekrangacha bolgan
masofani son qiymatlari olinadi. Tirqish va ekran oraligida linzaning
shunday vaziyatini topish kerakki, ekranda tirqishning katta tasviri
hosil bolsin. Chizg'ich yordamida tirqish va uning ekrandagi tasvir kattaliklarini olchaymiz. Optik taglikdan linza va ekran orasidagi (b) masofani aniqlaymiz