|
3.3. Texnik hujjat
Montaj isMariloyihalashtashkiIotitomonidanb^aiiladigantexnikhuj[jat
asosida olib boriladi.
Masalan, tikuvchilik sanoatiga qarashli avtomalik tizimlar vositalari va pri-
borlarmii^montzyi uchun ishchi
1
оу]Ъас^й
2
Гпа^ tarkibigaqi^dagjlarkiradi:
- boshqarish va nazorat qilish elementlarining tuzilish sxemasi;
- texnik va avtomatlashtirish vositalarining tuzilish sxemalari m^mui;
- nazorat va avtomatlashtirishning ishclii chizmasi;
- avtomatik boshqarish, sozlash va signallashtirishning prinsipial
elektrik hamda pnevmatik chizmalari;
- shitlarvapo‘latlar chizmalari;
- tashqi elektr o‘tkazgich chizmalari;
- avtomatlashtirish vositalarini joylashtirish rejalari;
- namunaviy bo‘linma elementlari chizmasi;
- nostandart jihozlaming umumiy ko‘rinishi (ishchi chizmalami
bajarish uchim);
- sharMar (tushuntirish yozuvi);
- montaj uchun kerak bo‘ladigan priborlaming, metall va
materiallar ro‘yxati;
-avtomatlashtirishvositalarinijoylashtirishnmg namunaviychizmalari
ro‘yxati.
3.4. Jihozlar montajini tashkil qilish
Montaj isHarini to‘g‘ri tashkil qilish uningbarchabo‘limlarda sifatli va
belgilangan muddatdabajarilishiga olib keladi.
Montaj ishlari hajmi o‘matilishi kerak bo'lganjihozrang turi, konstmk-
siyasi, gabarit o‘Ichamlari va bo‘limlar soniningdarajasi bilan aniqlanadi.
Katta bo‘lmagan mashina va stanoklar (masalan, to‘qimachilik, tikuv-
chilik, poyabzal kabi mahsulotlar ishiab chiqaruvchi) zavodiardan tayyor
yig‘ilgan holdasinabqimlganidan so‘ng keltiriladi.
Bunday hoUarda montaj ishlari mashinani doimiy ish joyigao‘matish
bilanyakimlanadi. Katta gabarit o‘lchamli mashinalarkoixonagabo‘laklarga
ajratilgan holda keltiriladi. Mashinaning seksiyalari, agregatlari va alohida
bo‘g‘in-u
2
elIari gabarit o‘lchamlari va og4riigi qabul qilingan tashish usuli
shartlariga mos kelishi kerak.
Mashinani zararlanishdan ehtiyot qilish uchun u vauning alohida qism-
larini tayyorlovchi zavodning taxtadan yasalgan qutilariga solingan holda
tashiladi. Mashinani tashish va saqlash vaqtidauni korro
2
iyadan himoya
qilish uchun barcha ishqalanadigan vaharakatlanadigan qismlari kislotasiz
konsistent moy bilan qoplanadi. Qutiga ham tushishining oldini olish uchun
ular ichki tomondan tol bilan o‘raladi. Qutining tomonlaridan biri, u zarar-
lanmasligi uchun, osongina yechilishi kerak. Mashinaning alohida qismlari
quti tagiga boltlar bilan burab qotiriladi. Qutining ustki va ostki tashqi de-
vorlariga «Ustki qism», «Ostki qism» kabi yozuvlar yoziladi.
Mashinalar vaulaming uzellari kranlaryordamida yergatushiriladi,
avtomashinaga ortiladi vaboshqajoylargako‘chiriladi. Bunday kranlar
bo‘lmaganpaytdayuk maxsus moslama bo‘ylab ohista dumalatiladi.
Transport vositasidan tushirilganjihoz omborxonaga yoki to‘g‘ridan-
to‘g‘ri sexga, ya’ni montaj qilish joyiga keltiriladi. Ishlab chiqarish korxo-
nasi hududida va sexlarda j ihozni tashish kranlar, avtoyuklagichlar, elektr-
yuklagich va boshqa texnik vositalar yordamidaamalga oshiriladi.
Qutiga o‘raIganjihoz maxsus ajratilgan maydonning quruqjoyida,
ya’ni ombordayoki hamma tomoni brezent bilan o ‘ralgan panajoyda
saqlanishi kerak. Rejabo‘yicha montaj qilish navbati kelganda qutilami
ko‘chirishquIay boMishi uchim, ularorasidao‘tishyo4aklari qoldiriladi.
0 ‘matiladigan jihoz ishlaydigan joyda montaj ishlari boshlangunga qa-
darpol, elektro‘tkazigich, shamollatish qurilmasi, isitish quriimalari, yorit-
gichlar va boshqa zarur vositalar tayyorlab qo‘yilgan bo‘Iishi kerak. Ishlab
chiqarish korxonalarida mashinalami montaj qilish joyi, yana qaytadan
o‘matish to‘g‘ri kelmasligi uchun ko‘zdan kechirilgan va toMiq tartibgakelti-
rilganbo‘lishi kerak. Agar jihozlaryuqorigiqavatlarga montaj qilinadigan
bo‘lsa, unda tashish va o‘matish paytida qavatlarara tayanch to‘siqlar mus-
tahkamligi tekshiribko‘rilishi zarur.
Montaj rahbari, ishchi qurilish chizmalaridanfoydalanib, barcha ma
gistral (suv, shamollatish, bug‘ va boshqa tarmoqlarni) trassalami, kolonka
va devorlar poydevorlarining gabarit o‘lchamlarini yaxshi o‘rganishi kerak.
Yengil sanoat korxonalarida ishlatiladigan mashinalar qaysi turda
ekaniga qarab, poydevorga va poydevorsiz o'matiladi. Poydevorlarga
odatda o‘z muvozanatini saqlay olmaydigan aylanuvchan asosli og‘ir va
yirik ma-shinalar o'matiladi. Og‘irligi imcha katta bo'Imagan mashinalar
istalgan qattiqasosga, shujumladan, turg‘unmustahka
2
n polga o'matiladi.
Mashinaning poydevorga nisbatanjoylashishi vaummniy konturini
kolonka o‘qiganisbatan mo‘ljallash maqsadga muvofiq (8-rasm, a), de-
tallarga belgilash kiritish esa kurilmalar yordamida aniq va tezroq amalga
oshiriladi (8-rasm, b). Qurilma o‘yiqlaro‘yiIgan taxtadan yasalganrom
boMib, bu o‘yiqlardan poydevor qismlari chegarasi yoki alohida nuqtalami
belgilash uchun torlar tortiladi. Qurilmaning turli joylaridan toshlar osiladi
vabu toshlar yordamida pol belgilanadi.
Murakkab va yirik poydevorlar yoki mashinalar ostiga belgilashlar
planshetlar, ya’ni mashinayoki poydevor konfiguratsiyasi ko‘rsatilgan tax
tadan yasalgan qalqonlar yordamida amalga oshiriladi (8-rasm, d).
ш
8-rasm. Mashinaning o‘matilishi
Inshoot poydevori 1 -yostiq (9-rasm) va 2-poydevordan tashkil top-
gan. Yostiq zax va namni kamaytirish uchim xizmat qiladi; uqum, shlak hamda
betondan tayyorlanadi. Poydevor - inshootning asosiy ko‘taruvchi qismi
hisoblanadi; poydevor g‘ishtyoki betondan tayyorlanadi. Zax suvlar boMgan
joylarda poydevor yuzasiga bitum surtiladi.
ш ш .
I
9-rasm. Mashinaostidagi poydevorchizmasi.
Agar mashinapoydevorga boltlar bilan qotirilsa, unda poydevor quyish
paytida unda boltlar uchim teshik hosil qiladigan konusli tiqinlar qo‘yiladi.
Tiqinlar so‘ngra chiqarib olinadi va poydevor o‘matish tugaganidan so‘ng
bu teshiklar yopib qo‘yiladi.
Boshqakonstruksiyadagi poydevoriar9“rasmning b,v,gko‘rmisЫarida
ko‘rsatilgan.
Betonli yoki g4shtli poydevor quyilganidan so‘ng 3 kim kutish zarur.
Shimdanso‘ngginamashmani poydevoigao‘matishmumkinbo‘ladi. Agar
mashina poydevorga emas, polgao‘matiIsa, pol tekis bo‘lishi kerak.
Montaj ishlarini bosMashdan oldin joyni tayyorlash, uni yaxshi yori-
tish va texnik uskunalar bilan ta’minlash kerak. Chunki usiz montaj islilarini
tezlashtirib bo‘lmaydi.
Bunday uskunalaiga quyidagilar kiradi:
1) parmalash, charxlash, payvandlash vositalari;
2) ko‘tarish-tashish qurilmalari, tallar, lebedkalar, domkratlar,
troslar, kanatlar;
3) cliilangarlik va montaj asboblari;
4) nazorat-tekshirish asboblari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
