Yem-xashak yetishtirish agronomiya asoslari

Hosildorligi.
  Jo ‘xori  yuqori  hosilli  ekin  hisoblanadi.  Sug'oriladigan 
yerlarda uning har gektaridan 30-40 sentner, yaxshi parvarish qilinganda 
30-60  sentner  don  va  600-700  sentner ko‘k  poya  olish  mumkin.
Biologik ahamiyati.  Jo ‘xori issiqlikka talabchan o'simlik bo‘lib,  uning 
u ru g ‘lari  tuproq  h a ro ra ti  10-12°C  issiqlikka  yetganda  unib  chiqa 
boshlaydi.  Qulay sharoitda  6-7 kunda maysa  beradi,  sovuqqa chidamsiz 
oq jo'xorining  maysalariga  -1°C  sovuq  ham  kuchli  ta ’sir  qiladi.  Jo‘xori 
ja n u b iy   o 'sim lik   b o ‘lganligi  uchun  q isq a  k u n d a   tez  riv o jlan ad i,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qurg'oqchilikka chidamlli.  Transpiratsiya koeffitsienti 200 atrofida, lekin 
sug‘orish  natijasida  uning  hosili  ortadi,  tuproq  sho‘riga  ham  chidamli 
o'simllik  hisoblanadi.
U rug'  unib  chiqqandan  so‘ng  maysalar  birinchi  davrda ju d a  sekin 
o ‘sadi.  Shu  sababli  oq jo ‘xori  begona  o‘tlardan  toza  bo'lgan  yerlarni 
xohlaydi.  Maysa  paydo  bo‘lgandan  so'ng 20-30  kun  o'rtacha  oq jo ‘xori 
to'playdi  va  40-50  kundan  keyin  naycha  hosil  qilish  davri  boshlanadi. 
Shu  davrdan  boshlab  o ‘simlikning  o'sishi  tezlashadi  va  20-30  kundan 
keyin  to ‘pgul  paydo  b o ‘ladi.  So'ngra  6-10  kun  o ‘tgach  gullash  davri 
boshlanadi,  6-10  kundan  keyin  don  yetilib  pishadi.
Guruhlari va navlari. J o ‘xori qo‘ng‘irboshlar oilasiga  kiradi. Bu avlod 
30  ta dan ko‘proq turlarga  ega.  0 ‘zbekistonda  esa donli jo'xori ekiladi.
Jo'xorining hamma navlari ishlatilishi va asosiy mahsulotlari bo'yicha 
3  guruhga  bo'linadi:  donli,  qandli  (shirin)  va  supurgibop jo'xori.
Donli  jo'xorini  asosiy  mahsuloti  don,  lekin u   k o ‘k poya uchun  ham 
ekiladi.  Qandli jo'x o ri  poyasining  tarkibida  12-14  foiz  qamish  shakari 
bo'lgani uchun yuqori sifatli silos tayyorlash mumkin. Supurgibop jo'xori 
xo'jalik  supurgisi  va  har  xil  shchetkalar  tayyorlash  maqsadida  ekiladi. 
O'zbekistonda ko'proq jo'xorining donli va qisman qandli va supirgibop 
navlari  ekiladi.  O'zbekistonda  tumanlashtirilgan  va  eng  ko'p  tarqalgan 
navlar quyidagilar:  M atxair, K atta bosh, X o'raki, T o 'rt oylik, Olti oylik, 
chillaki.  Bu mahalliy navlar donli jo'xori guruhiga kiradi.  Hozirgi vaqtda 
mahalliy  navlarni  yaxshilash  natijasida  ulardan  seleksion  navlar  ham 
olinadi.
Yetishtirish texnologiyasi.
O'tmishdosh.
  Jo'xorini  har  qanday  bo'shagan  yerga  ekish  mumkin. 
U ni  donli  va  d o n -d u k k ak li  o'sim liklard an ,  k arto sh k a  ildizm levali 
ekinlardan va g 'o 'zad an   bo'shagan yerlarga ekish mumkin.  Uni  takroriy 
ekin sifatida kuzgi  don  ekinlaridan  keyin ham eksa  bo'ladi.
O'g'itlash.
  J o 'x o ri  ekiladigan  yerlar  organik  va  mineral  o 'g 'itla r 
beriladi.Yerni  kuzda  shudgorlash  oldidan  uning  har  gektariga  15-20 
tonnadan  chirigan  go'ng  solinadi.  Tuproqning  unimdorligiga  qarab  har 
gektar jo'xori  ekilgan  yerga  yil  davomida  120-150  kg  azot,  100-120  kg 
fosfor va  50-60  kg  kaliy  o'g'itlari  beriladi.  Fosfor o'g'itining  bir qismi  ( 
50-60  kg)  kuzda  yerni  shudgorlash  oldidan  beriladi.  Boshqa  mineral 
o'g'itlar, shu jum ladan fosforli o'g'itning qolgan qismi ham ekish vaqtida 
va  o'sish  davrida  solinadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---