Turg'un to'lqin - qarama-qarshi yo'nalishda tarqaladigan to'lqinlarning interferentsiyasi hodisasi, bunda energiya uzatish zaiflashadi yoki yo'q .
Doimiy to'lqin (elektromagnit) - elektr va magnit maydonlarining tarqalish yo'nalishi bo'yicha amplitudasining davriy o'zgarishi, hodisa va aks ettirilgan to'lqinlarning aralashuvi natijasida yuzaga keladi.
Turuvchi to'lqin - amplitudaning o'zgaruvchan maksimallari (antinodalari) va minimallari (tugunlari) xarakterli fazoviy barqaror tartibga ega bo'lgan taqsimlangan tebranish tizimlarida tebranish (to'lqin) jarayoni. Bunday tebranish jarayoni bir nechta kogerent to'lqinlar aralashganda sodir bo'ladi.
Masalan, hodisa va aks ettirilgan to'lqinlarning o'zaro ta'siri (interferentsiyasi) natijasida to'lqin to'siqlardan va bir xillikdan aks etganda, turgan to'lqin paydo bo'ladi. Interferentsiya natijasiga tebranishlar chastotasi, ko'zgu koeffitsientining moduli va fazasi, tushayotgan va aks ettirilgan to'lqinlarning bir-biriga nisbatan tarqalish yo'nalishlari, aks ettirish paytida to'lqinlarning qutblanishining o'zgarishi yoki saqlanishi ta'sir qiladi. tarqalish muhitidagi to'lqinlarning zaiflashuv koeffitsienti. To'g'ri aytganda, doimiy to'lqin faqat tarqalish muhitida (yoki faol muhitda) yo'qotishlar bo'lmasa va tushayotgan to'lqin to'liq aks ettirilsa mavjud bo'lishi mumkin. Haqiqiy muhitda esa aralash to'lqinlar rejimi kuzatiladi, chunki har doim energiyani yutilish va chiqarish joylariga o'tkazish mavjud. Agar to'lqin tushganda u to'liq so'rilsa, u holda aks ettirilgan to'lqin yo'q, to'lqin shovqini yo'q va kosmosdagi to'lqin jarayonining amplitudasi doimiy bo'ladi. Bunday to'lqin jarayoni harakatlanuvchi to'lqin deb ataladi.
Turuvchi to‘lqinga ipning tebranishlari, organ quvuridagi havoning tebranishlari misol bo‘la oladi[3]; tabiatda - Shumann to'lqinlari. Rubens trubkasi gazda turgan to'lqinlarni ko'rsatish uchun ishlatiladi.
Yarimo'tkazgichlar oʻtkazuvchanligi jihatidan metall va dielektriklar orasidagi moddalar boʻlib, oʻz fizik xususiyatlarini turli tashqi taʼsirlar (masalan yoritish, isitish va hokazo) natijasida keng intervalda oʻzgartira olish xususiyatiga ega. Yarimoʻtkazgichlar elektronika va mikroelektronikada juda keng qoʻllanilib, zamonaviy elektr jihozlarning deyarli hammasi - kompyuterlardan tortib to uyali aloqa telefonlarigacha barchasi yarimoʻtkazgichli texnologiyaga asoslangan. Eng keng qoʻllaniladigan yarimoʻtkazgich modda kremniy boʻlib, boshqa moddalar ham keng qoʻllaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |