Япония иқтисодий ривожланишини (Ўсишини) режалаштириш режа

11.5. Япониянинг 1955 йилдан кейинги иқтисодий ривожланиш режасининг асосий хусусиятлари

Япониянинг иқтисодий ўсиш режасида ҳокимият миллий иқтисодиётнинг узоқ муддатли истиқболни кўзлаш нуқтаи назаридан қандай бошқариши кераклиги тўғрисида кўрсатмалар берилади. Дастурда ёзилишича, иқтисодий сиёсат ҳокимият томонидан алоҳида қўлланилиши мумкин бўлган ҳаракат бўлиб, бунда барча дастурлар Вазирлар махкамаси томонидан, сўзсиз, қабул қилинади.

Япония ҳокимиятининг сиёсатдаги мақсадлари вақт ўтиши билан аста-секин ўзгарди: узоқ муддатли фаолият давомида иқтисодий ва ижтимоий ўзгаришларга мослашиб, ўз фаолияти йўналишини ўзгартириб борди.
Мамлакат иқтисодий ўсиш масаласидан халқаро ҳамкорлик ва халқ фаровонлигини ошириш масалалари билан шуғулланишга ўтди. Иқтисодий дастурда фаровонлик, атроф-муҳитни ифлослантиришнинг олдини олиш масалалари ўз ифодасини топди.
Тармоқ ишлаб чиқариш тузилмаларидаги узоқ муддат ўзгаришлар, хусуан, ишлаб чиқариш тузилмалардаги ўзгаришлар, чунончи кимё саноати, оғир саноат, саноатнинг бошқа тармоқларига асосланган ишлаб чиқариш тузилмалари эса фаол билимни узлаштириш, юқори қўшилган қиймат кўрсаткичлари таҳлил этилади. Кейинги жадвал маълумотларида ишлаб чиқариш тузилмасидаги лойиҳалаштирилаётган маълумотлар ҳақиқий натижалар билан таққосланиб таҳлил этилади. «Миллий даромадни иккилантириш режаси»да (1960 й) оғир саноат ва кимё саноати учун юқори даражадаги ўсиш суръатлари лойиҳалаштирилган. Бу режада кимё саноати ва оғир саноат тармоқларида ўртача йиллик ўсиш режаси 1959-1970 йилларда 13,2% ни ташкил этгани, бу эса умумий ишлаб чиқариш учун сарфлардан 11,3% кўплиги ҳақида изоҳ берилган.
Тегишли давр давомида ишлаб чиқаришда ҳақиқий ўсиш суръати 14,8% ни, кимё саноати ва оғир саноатда 18,3% ни ташкил этган. Бу ўринда эслатиб ўтиш керакки, оғир ва кимё саноатининг истиқболдаги ўсиш суръатлари тўғри кўрсатилган бўлсада ишлаб чиқаришнинг ўсиш суръати дастурда камайтириб кўрсатилган эди.
Чунончи, иқтисодий ўсиш режасида, 1970 йилларнинг 2-ярмида саноатда меҳнат унумдорлиги ўсиши янги технологияларни актив ўзлаштиришдан иборат бўлди, дейилса, дастурда ўртача истиқболдаги ўсиш суръати 7,8% ни, умумий саноат ишлаб чиқариши ҳамда машинасозлик саноати ишлаб чиқаришида 10,7% ни ташкил этади, дейилади. Ҳақиқатда эса, шу даврда умумий ишлаб чиқариш ҳажми 4,6%, машинасозлик ишлаб чиқариши 9,3% га ўсди.
13-жадвал