«yangiyul poligraph service»



Download 5,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/72
Sana27.07.2021
Hajmi5,39 Mb.
#130137
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   72
Bog'liq
oqish 4 uzb

SULTON MAHMUD VA BERUNIY
Nizomi Aruzi Samarqandiy
Bir  kuni  Sulton  Mahmud  G‘aznada  Ming  chi-
nor  bog‘idagi  qasrining  boloxonasida  vazirlar,  olimlar, 
shoirlar  bilan  o‘tirib,  birdan  Abu  Rayhon  Beruniyga 
nazari  tushib di  va  uni  imtihon  qilmoqchi  bo‘libdi.
—  Qani  ayt-chi,  munajjim,  —  debdi  u  Abu  Ray-
honga  murojaat  qilib,  —  men  shu  boloxona  to‘rt 
eshigining  qaysi  biri  orqali  tashqariga  chiqishim  mum-
kin?  Fikringni  qog‘ozga  yoz  va  shu  yerdagilardan  bi-
rontasiga,  hatto  o‘zimga  ham  ko‘rsatmay,  men  o‘tir-
gan  ko‘rpachaning  qatiga  qistirib  qo‘y!
Abu  Rayhon  usturlobni  qo‘liga  oldi,  bo‘r  va  tax-
tacha  keltirishla rini  buyurdi.  So‘ng  oftobning  baland-
ligini  o‘lchadi,  jadval  tuzdi,  biroz  o‘ylanib  turib  bir 
http://eduportal.uz


86
parcha  qog‘ozga  allanimalarni  yozdi  va  uni  to‘rt  buk-
lab,  sulton  aytgan  joyga  yashirdi.
—  Topdingmi?  —  deb  so‘radi  sulton.
—  Topdim,  —  dedi  Abu  Rayhon  qo‘l  qovushtirib. 
Sulton  qog‘ozga  tegmadi,  ustalarni  chaqirtirib,  bolo-
xonaning  kunchiqar  tarafidagi  devordan  eshik  ochish-
larini  buyurdi.  So‘ng  o‘sha  eshikdan  tashqariga  chiq-
di,  hayal  o‘tmay  qaytib  kirdi.  O‘rniga  o‘tirgandan 
keyin  ko‘rpacha  qatidagi  qog‘ozni  olib  o‘qidi.  Unda: 
«To‘rt  eshikning  birontasidan  ham  tashqariga  chiq-
maydilar,  balki  kunchiqar  tarafdagi  devordan  yangi 
eshik  ochtirib,  o‘shandan  chiqadilar»,  —  deb  yozilgan 
ekan.  Sulton  xunibiyron  bo‘lib,  g‘ulomini  chaqirtirdi-da: 
«Abu  Rayhonni  qasr  tomiga  olib  chiqib,  yerga  uloq-
tiringlar!»  —  deb  amr  qildi.  Buyruq  bajo  etildi.  Lekin 
u  shu  voqeadan  sal  ilgari  sultonning  ko‘rsatmasi  bi-
lan  tortib  qo‘yilgan  soyabon  ustiga  tushdi.
Shuning  uchun  ham  biron  yeri  lat  yemadi.  Sulton-
ning  amri  bilan  uni  yana  boloxonaga  olib  chiqdilar. 
Sulton  unga  mug‘ambirona  boqib  dedi:
—  Ey,  Abu  Rayhon!  Buni  ham  oldindan  bilganmi-
ding?
—  Ha,  bilgan  edim,  sultonim,  —  deb  javob  qildi 
Abu  Rayhon.
—  Buni  nima  bilan  isbotlaysan?  —  sulton  unga 
o‘qday  tikildi.
Abu  Rayhon  g‘ulomini  chaqirtirdi.  U  xojasining  daf-
tarini  keltirib  berdi.  Olim  uning  orasidan  bir  varaq-
ni  yirtib  olib,  sultonga  tutdi.  Sulton  qog‘ozni  o‘qib 
ko‘rib,  hayron  bo‘ldi,  boshini  quyi  solib,  sukutga  ket-
di.  O‘sha  varaqda:
http://eduportal.uz


87
«Meni  falon  kuni,  falon  joyda  balandlikdan  yerga  
uloqtirib  yuboradilar.  Lekin  biron  yerim  lat  yemay, 
sog‘-u  salomat  qolaman»,  degan  gaplar  yozilgan 
ekan.
1. Sulton  Mahmud  Abu  Rayhonning  bilimdonligini  qanday  qi-
lib  sinab  ko‘rdi?
2. Matndan  Beruniyning  o‘z  taqdirini  bashorat  qilgan  o‘rin-
larni  qayta  o‘qing.  U  bunday  donolikka  qanday  qilib 
erishgan,  deb  o‘ylaysiz?

Download 5,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   72




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish