«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Afinalı danıshpanlar
Afinalı belgili filosof
Sokrat
(Shıǵısta 
“Suqrat”
túrinde aytılǵan) óziniń danalıq hik-
met sózleri sebepli qalanıń eń aqıllı insanları 
dep járiyalanǵan edi. Buǵan juwap retinde 
Sokrat bılay depti:
«Meniń danıshpanlıǵım 
hesh nárseni bilmeytuǵınımdı biliwimde!».
Sokrat óz pikirlerin awız yamasa bayon et-
ken. Onıń pikirleri 
Platon
degen taǵı bir grek 
filosofınıń aytıwları arqalı bizge shekem jetip 
kelgen. Platondı keyinirek 
“Aplatun”
sıpatında 
da bilemiz. 
Sokrat puqaralardıń ádep-ikramlı ruwxıy 
tárbiyasına úlken áhmiyet bergen. Delfiya 
ibadatxanasındaǵı jazıw onıń súyikli hikmeti 
eken: 
«Óz-ózińdi ańla hám bil!»
Sokrat ásirese ashkózlik hám dúnyaparazlıq 
sıyaqlı nuqsanlardı qattı sıńǵa alǵan. Bazar 
boylap seyil etip júrgeninde bılay degen eken: 
«Bularsız da kún keshiriw múmkin bolǵan 
usınsha nárseler bar ekenligi qanday jaqsı!»

---

114
Qoljazbanı oqıp 
atırǵan alımnıń 
súwreti
Tayanısh konspekt
Geraklit
Demokrit
Diogen
Aristotel
Platon
Sokrat
→
Filosoflar
Gerodot 
→
«Tariyx» – «tariyxtıń atası»
Arximed – «Evrika!»
Platon 
→
Aristotel
→
→
→
Suqrot
Sokrat Afinadaǵı ayırım úrp-ádetlerdi 
qo rıqpastan sıńǵa alǵanı sebepli onı ólim 
jazasına húkim etken. Alimnıń basqa bir mám-
leketke qashıp ketiw imkaniyatı bolsa da ket-
pegen. Sokrat tariyxta insanıylıq, sabır-taqat 
hám mártlik tımsalı bolıp qalǵan.
S
oraw hám tapsırmalar
1. Grek alımları hám filosoflarınıń ashqan 
jańalıqları hám jetiskenliklerin aytıp beriń.
2. Arximedtiń «Maǵan tayanısh noqatın tawıp 
beriń, Jerdi óz kósherinen shıǵarıp jibere-
men!» degen sóziniń mánisin túsindirip 
beriń.
3. Sizińshe, Sokrattıń «Ózińdi-óziń ańla hám 
bil!» hikmeti neni ańlatadı?
4. Sokrat haqqında nelerdi bilesiz? Sokrattıń 
qaysı ideyaların maqullamaysız?