Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
435 
shakllanishida‖muhim‖o‘rin‖egallaydi. Kuzatish va nazorat qilish, suhbat va hikoya, 
tushuntirish,‖ rag‘batlantirish‖ va‖ ‖ tanbeh‖ berish,‖ ma’qullash,‖ ko‘rgazmalilik,namuna‖
ko‘rsatish,‖
ishontirish,‖ bahs,‖ munozara‖ kabilar.‖ Boshlang‘ich sinf dars 
mashg‘ulotlarida‖ hozirgi‖ davrda‖ multimediali‖ ilovalardan‖ foydaliniladi.‖ Bundan‖
maqsad‖ o‘quvchilarda‖ Vatanimizning‖ mustaqillik‖ yillaridagi‖ taraqqiyoti,‖ o‘tmishi,‖
milliy urf-odatlari, borliq va jamiyat haqidagi mavjud bilimlarini yanada boyitishdir.
Bu maqsadni amalga oshirishda turli metodlardan va metodik ish turlaridan 
foydaliniladi.‖ Ular‖ o‘quvchilarni‖ o‘ylashga,‖ izlanishga,‖ xulosalar‖ chiqarishga‖
undaydi.
Eng‖ avvalo‖ o‘quvchiga‖ kun‖ tartibini‖ to‘g‘ri‖ tashkil‖ qilishni‖ o‘rgatishdir.‖ Ilm‖
dargohiga‖ intilishi,‖ bilimga‖ tashna‖ bo‘lishi‖ uchun‖ biz‖ ustozlar‖ ota-onalar bilan 
hamkorlikda‖ ish‖ olib‖ borishimiz‖ talab‖ qilinadi.‖ O‘quvchi‖ maktabiga,‖ ustoziga‖ mehr‖
qo‘ysagina,‖ yaxshi‖ o‘qishga‖ intilishi‖ uning‖ ongida‖ shakllanadi.Shuni‖ e’tiborga‖ olib,‖
bolani ilk maktab kunlaridanoq uni ilm olishga qiziqtirishimiz lozim. Shuning uchun 
ham‖ boshlang‘ich‖ ta’lim‖ poydevor‖ hisoblanadi.Dars‖ mashg‘ulotlarini‖ qiziqarli‖ olib‖
borsakkina‖bola‖o‘qishga‖qiziqadi. 
Boshlang‘ich‖ ta’limda‖ didaktik‖ o‘yinlar‖ vositasida‖ darslarni‖ olib‖ borish 
o‘quvchilarning‖ aqliy‖ faoliyatga‖ tezroq‖ kirishishlari‖ va‖ moslashishlariga‖ ko‘mak‖
beradi.‖ Yangi‖ dars‖ boshlanishida‖ yoki‖ o‘tilgan‖ mavzuni‖ mustahkamlashga‖ didaktik‖
o‘yinlardan‖ foydalanib,‖ o‘quvchilarning‖ darsga‖ bo‘lgan‖ qiziqishlarini‖ oshirishi‖
mumkin. 
Masalan:‖ ‚Davom‖ ettir‛‖ o‘yini,‖ ‚Zanjir‛‖ o‘yini,‖ ‚Tez‖ javob‛‖ o‘yini, shular 
jumlasidandir.Matematika‖ darslari‖ misolida‖ ko‘rsak‖ ‚Zanjir‛‖ o‘yinida‖ o‘qituvchi‖ 5‖
sonini‖aytsa,‖o‘quvchilar‖5‖ga‖5‖ni‖qo‘shib,‖10‖‖deydi,‖keyingisi‖20,‖keyingisi‖40‖deydi,‖
shu‖ tariqa‖ o‘quvchilar birin-ketin 80, 160, 320,sonlarini aytadilar,shu tariqa 
o‘quvchilarning‖hammasini‖o‘yinga‖jalb‖etish‖mumkin.‖‖ 
Kuzatishlar‖ shundan‖ dalolat‖ beradiki,boshlang‘ich‖ sinf‖ o‘qituvchilari‖ dars‖
jarayonida yozma ishlardan faqat ona tili darslarida foydalanishadi. Bunday 
mashg‘ulotlar‖
aksariyat‖
hollarda,‖
o‘quvchilarning‖
yozma‖
savodxonligini‖‖
tekshirishga‖ qaratilgan‖ bo‘ladi‖ (insho,‖ diktant).‖ Vaholanki,‖ ‚o‘qish‛‖ ,‖ boshqa‖
darslarda ham yozma ish turlaridan foydalanish yaxshi natijalarga olib keladi.Yozma 
ishlar bolalarni‖ mustaqil‖ fikrlashga,‖ dunyoqarashini‖ o‘stirishga‖ xizmat‖ qilishi‖ bilan‖
birga,‖barcha‖o‘quvchilarning‖mavzu‖yuzasidan‖olgan‖bilimlarini‖tekshirib‖ko‘rishga‖
imkon‖ beradi.‖ Bo‘lim‖ yoki‖ ‖ mavzu‖ yakunida‖ yozma‖ ishlar‖ tashkil‖ etilganda‖
o‘quvchilar‖ darsda‖ olgan bilimlarini mustahkamlaydilar, mavzuga qayta murojaat 
etish orqali asar haqidagi tasavvurlari yanada teranlashadi, xotirasidan mustahkam 
joy‖oladi.‖Yozma‖ishlarni‖bajarish‖jarayonida‖o‘quvchilarda‖Vatanga‖nisbatan‖g‘urur,‖
muhabbat‖ tuyg‘ulari‖ tarbiyalanadi.‖ Boshlang‘ich‖ sinf‖ o‘qituvchisi‖ yozma‖ ish‖ uchun‖
o‘zi‖ mustaqil‖ holda‖ mavzu‖ tanlashi‖ ham‖ mumkin.Albatta,‖ bu‖ mavzular‖ shoir‖
asarlaridagi‖asosiy‖g‘oyalarga‖qaratilishi‖lozim.‖ 
Demak,‖ dars‖ jarayonida‖ boshlang‘ich‖ sinf‖ o‘quvchilarining‖ yozma,‖ ijodiy‖
ishlaridan‖ samarali‖ foydalanish‖ aqliy‖ tafakkurning‖ shakllantirishida‖ muhim‖ o‘rin‖

---