Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
434 
fikrlar ham chuqurroq‖o’ylashga‖va‖o’z‖ustida‖ishlashga‖undovchi‖‖omil‖‖hisoblanadi.‖
Har‖ ‖ bir‖ narsaning‖ ijobiy‖ va‖ salbiy‖ ‖ tomonlari‖ ‖ bo’lgani‖ ‖ kabi‖ ‖ Interfaol‖ ‖ metodlarni‖‖
qo’llashning‖‖‖ham‖birgina‖‖kamchligi‖‖bo’lib‖‖bu‖o’quv‖jarayonida‖‖o’quvchilarning‖
faolligi tufayli shovqinli‖ vaziyat‖ ‖ yuzaga‖ ‖kelishi‖ mumkin.‖ ‖ Ammo‖ o’qituvchining‖
vazifasi ana shu jarayonni muvozanatlashtirishdan iborat .Bunday vaziyatlarda
individual ishlash emas kichik guruhlarda ishlash yuqori samara beradi. Ushbu
sharoitda‖ o’qituvchi‖ yuksak‖ ‖ fikrlaydigan,‖ muommolar‖ ‖ bo’yicha‖ ‖ chuqur‖‖
mushohada yuritadigan,‖muammolarni‖‖o’z‖‖vaqtida‖‖yecha‖‖oladigan‖‖qobiliyatlarga‖‖
ega‖bo’lishi‖‖zarur. 
BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARIDA AQLIY TARBIYANI 
SHAKLLANTIRISH. 
Yuvbasarova Quvonch Qo‘zibayevna 
Xorazm viloyati Xiva shahri 16-son maktab 
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Mustaqillik‖ tufayli‖ o‘zbek‖ xalqining‖ aql-idroki, milliy urf-odatlari, ayniqsa 
ma’naviyatimizning‖ asosi‖ bo‘lgan‖ ‖ insoniy‖ fazilatlar‖ qayta‖ tiklanmoqda.‖ Yangi‖
adolatli jamiyat qurish uchun‖ ‖ ta’lim‖ ‖ tarbiya‖ sohasi‖ haqidagi‖ bilimlar‖
chuqurlashtirilmoqda. Dunyo, inson, aql-zakovat,‖ ma’naviyat‖ – bular bir-bir bilan 
chambarchas‖ bog‘liqdir.Dunyo‖ ‖ bunyod‖ ‖ bo‘libdiki,‖ inson‖ dunyo‖ ‖ yuzini‖ ko‘ribdiki,‖
o‘zini‖ inson‖ sifatida‖ anglabdiki,‖ u‖ o‘zini‖ borliqning eng mukammal mavjudoti 
sifatida aql-zakovati‖ bilan‖ tanib‖ keladi.‖ Inson‖ ongi,‖ tafakkuri‖ va‖ ma’naviyati‖ tufayli‖
shunday ustunlikka egadir.
Demak,‖ inson‖ o‘z‖ hayoti‖ va‖ faoliyatini‖ mazmunli‖ o‘ktazish‖ uchun‖ avvalo‖
o‘zini‖ o‘rab‖ turgan‖ borliqni‖ bilishi,‖ yuksak‖ aql‖ va‖ tajriba‖ egasi‖ bo‘lishi‖ tufayligina‖
inson‖ donolik,‖ teran‖ fikr,‖ rostgo‘ylik,‖ to‘g‘rilik,uzoqni‖ ko‘ra‖ bilish,nafsning‖ ko‘yiga‖
tushmaslik‖ kabi‖ hususiyatlarni‖ amalga‖ oshirishi‖ mumkin.‖ Xalqimizning‖ ‚Aql‖
insonning‖ ko‘rki‛,‖ ‚Aql‖ suvdan‖ tiniq,‖ oynaday‖ ravshan‛‖ kabi‖ naqllari‖ bejiz‖
aytilmagan.‖Shuning‖uchun‖ham‖aql‖inson‖uchun‖g‘oyat‖oliy‖ne‘matdir. 
Shaxs‖ dunyo‖ qarashining‖ shakllanishida‖ aqliy‖ tarbiya‖ muhim‖ o‘rin‖
tutadi.Aqliy‖ tarbiya‖ shaxsga‖ tabiat‖ va‖ jamiyat‖ taraqqiyoti‖ to‘g‘risidagi‖ bilimlarni‖
berish,uning‖ aqliy‖ (bilish)‖ qobiliyati,tafakkurini‖ shakllantirishga‖ yo‘naltirilgan‖
pedagogik‖ faoliyat‖ bo‘lib,‖ uni‖ samarali‖ yo‘lga‖ qo‘yish‖ asosida‖ dunyoqarash‖
shakllanadi. 
Aqliy‖ tarbiya‖ o‘quvchilarni‖ ilm-fan, texnika, texnologiya hamda ishlab 
chiqarish sohalarida qo‘lga‖ kiritilayotgan‖ yutuqlar‖ bilan‖ tanishtirish,‖ ularda‖ ‖ ijodiy,‖
erkin,‖ mustaqil‖ fikrlash‖ ‖ ko‘nikmalarini‖ hosil‖ qilishga‖ zamin‖ yaratadi.‖ Ularda‖ ilmiy‖
bilimlarni‖ o‘zlashtirishga‖ nisbatan‖ ongli‖ munosabatni‖ qaror‖ topdiradi.‖ Mavjud‖
bilimlardan amaliyotda foydalanish‖ ko‘nikma‖ va‖ malakalarini‖ tarkib‖ toptiradi.‖
Bilimlarini‖doimiy‖ravishda‖boyitib‖borishga‖intilish‖tuyg‘usini‖shakllantiradi. 
Boshlang‘ich‖ sinflarda‖ aqliy‖ tarbiyani‖ shakllantirishda‖ quyidagi‖ metodlardan‖
foydalanish‖ zarur‖ deb‖ hisoblaymiz.Bu‖ esa‖ o‘quvchilarning aqliy tafakkurining 

---