Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
391 
5-sinflarda ‚Quyosh,‖oy‖va‖yulduzlar‛‖6-sinflarda Materiklarni‖o’rganishda 
‚Bor ekanda‛ usuli‖ ham‖ o’quvchini‖ diqqatini‖ jamlaydi:‖ ‚Birborekan,‖ bir‖
yo’qekan,‖ qadim‖ o’tgan‖ zamonda‖ bir‖ podshoh‖ bo’lgan‖ ekan.‖ Kunlardan‖ bir‖ kuni‖
podshoh‖ o’z‖ vazirlari‖ bilan‖ sayohatga‖ chiqibdi.‖ Yo’l‖ yuribdi‖ yo’lyursa‖ ham‖ mo’l‖
yuribdi bir‖joyga‖borganda‖charchab‖uxlab‖qolibdi.‖Tun‖yarmida‖uyg’onib‖osmonga‖
qarasa‖hech‖qanday‖yulduzlar‖turkumlari‖ko’rinmas‖emish. 
Aytinglarchi‖o’quvchilar‖podshoh‖qayerga‖borib‖qolgan? 
Bu‖‖usul‖orqali‖o’quvchilar‖qo’shimcha‖adabiyotlardan‖foydalanishadi. 
O’quvchi‖ ma’ruza‖ eshitganda‖ 5%,‖ o’qib‖ o’rganganda‖ 10%,‖ didaktik‖ o’yinlar,‖
kichik‖ guruhlarda‖ ishlash,‖ tahlil‖ va‖ muhokama‖ qilganda‖ 75%‖ o’zlashtirishi‖
aniqlangan. 
Barcha sinflarda ‚Men kimman‛ o’yini‖ham‖‖yahshi‖natija‖beradi. 
-Men‖dunyodagi‖eng‖baland‖tog’‖–Himolayman;
-Mening eng baland nuqtam–Jamolungma‖cho’qqisi‖bo’lib‖– 8848m; 
-Men‖Yevro‖osiyomaterigida‖joylashganman< 
Yoki -‚Men O’rta Osiyolikman" 1004-1088-yillarda yashab‖ o’tganman.‖
Janubiy-g’arbiy‖ Osiyo‖ va‖ Shimoliy-sharqiy Afrikaga sayohat qilib, juda ko’p‖
geografik‖ ma’lumotlar‖ to’plaganman.‖ Yetti‖ yil‖ davom‖ etgan‖ ikkita‖ sayohatim‖
davomida‖15‖ming‖kilometrdan‖ortiq‖yo’lni‖bosib‖o’tganman. 
Men kimman? (NosirXisrav) 
‚Geografik tavsif‛usuli. 
Geografiya‖o’qituvchisi‖sifatida‖hammamiz‖har‖bir‖hududga‖berilgan tavsifni 
to’g’ri‖ yoki‖ noto’g’ri‖ bayon‖ etilganligini‖ darhol‖ sezamiz.‖ Dars‖ davomida‖ ma’lum‖
hududga‖ geografik‖ tavsif‖ berib‖ turgan‖ o’quvchi‖ hatosini‖ o’z‖ o’rnida‖ to’g’rilab‖
boramiz. Quyidagi jumboqli tavsifayni manashu muammoni bartaraf etishimizga 
ko’mak‖beradi.
Masalan: Afrika materigiga umumiy ta’rif: 
Afrika‖dunyoda‖kattaligiga‖ko’raqit’alarorasida‖Yevroosiyodan‖keyin‖ikkinchi‖
o’rinda‖ turadi.‖ Maydoni‖ ‖ 30mln‖ ‖ 300ming‖ ‖ km.‖ kvga‖ teng.‖ ‖ Materikda‖ tog’lar‖ katta‖
maydonlarni egallagan. Yo’l qo’yilgan xatolar va ularning to’g’ris hakli 
1. Yevroosiyo‖ qit’a‖ emas‖ ,‖ materik.‖ U‖ Amerika‖ va‖ Osiyo‖ qit’alaridan‖ keyin‖
uchinchi‖o’rinda‖turadi. 
2. Materikda‖tog’lar‖emas‖tekisliklar‖kattamaydonni‖egallaydi. 
3. Kongo‖daryosi‖g’arbiy‖emas,‖sharqiy‖yarim‖sharda‖joylashgan.‖ 
4. Sayyoramizda cho’llar‖ maydoniga‖ ko’ra‖ Afrika‖ birinchi‖ o’rinda‖ tursada, 
qurg’oqchilligi‖jihatidan‖u‖Avstraliyadan‖keyin‖turadi. 
Geografiya‖fanini‖o’qitishda‖‚Afsona va haqiqat‛ usulidan foydalanilsa ham
dars yanada yaxshi samara beradi. Masalan, 9-sinflarda‖ ‖ ‚AQSh‖ davlatiga
‚Tornado‛shamoli‛‖juda‖ko’p‖talafotlar‖keltirishiga‖qaramay,‖xalq‖ushbu‖shamoldan‖
minnatdor‖ bo’lib‖ kelmoqda‛‖ ‖ deya‖ chalg’ituvchi‖ ma’lumot‖ yozilgan‖ savol‖ berasiz.‖‖
O’quvchi‖ushbu‖savolga‖shunday‖javob‖berishi‖kerak‖bo’ladi: 

---