Yangi pedagogik texnologiyalar

иккинчи босқич
–
муаоммоли тушуниш.
Бунда ўқитувчининг муаоммоли шароити то-
монидан яратилиб, унинг ечимини топиб, исбот-
лаб бериш ўқувчидан талаб қилинади. Ўқувчилар 
ўрганилаётган масала бўйича ўз фикрлари-
ни, муносабатини билдирадилар, балки ечим 
вариантларини хатлаб ўтиши мумкин бўлар. 
Ўқитувчи ушбу вариантлар ичидан энг долзарб 
вариантни келтириб чиқаришни назорат қилади. 
Ўқувчиларда ўз фикрларини ҳисобга олиш ва 
бошқаларнинг фикрларини ҳурмат қилиш, би-
лимларини мустақил эгаллаш маҳорат (китоб би-
лан ишлаш дастур асосида эркин ишлаш) шак-
ллантирилади. Бундай вазифалар ечилгандагина 
ўқитишни бундан юқори босқичда ташкилланти-
рилади.
учинчи босқич
– муаммоли ўрганиш, ўз-
лаш тириш амалга оширилади. Бу босқичда 
ўқитишнинг муаммоли шароити ўқувчи томони-
дан яқин мақсад сифатида қўйилади ва онгли 
равишда тан олинади. Ўқувчи ўқиш ахборотини 
ўзига тўплайди, аудиторияда бошқалар билан му-
нозара пайтида унга ишлов беради. Ўқитиш ах-
боротлари умумийлаштирилади, баҳоланади ва 
мустаҳкамланади. Билим олувчи фаол ҳаракат 
қилади. Ўқитувчи улардаги фикрларнинг ҳаракат 
йўналишини бошқариб ўқув муаммоси шарои-
тининг ечимини ўқувчиларнинг ўзлари келтириб 
чиқаришни, уларни исботлаши талаб қилинади. 
Зарур ҳолларда билим олувчиларга муҳаррирлик 
ишлар бўйича топширмалар берилади ва унинг 
бажарилишни назорат қилади. Кўриниб тургани-
дек, бунда билим олувчининг эркин фикрлаши, 
юқори фаоллиги шаклланади. Бизнинг фикримиз-
ча, бундай кўрнишдаги ўқитиш янги педагогик тех-
нологиялар талабини қондира олади.
Албатта биз муаммоли ўқитишнинг тўрт 
босқичини кўрсатиб ўтамиз. Бу муаммоли, эркин 
таълим босқичи бўлиб, ўқув муаммоси шароитини 
ўқувчи томонидан ёритирилиши ҳамда ечимини 
ўқувчи томонидан аниқланишини назарда тутила-
ди. Назорат қилиш ишларида эса ўз-ўзини назо-
рат қилиш мумкин. Бундай шароитда ўқувчининг 
юқори фаоллигини талаб қилади.
Юқорида айтиб ўтилган учинчи ва тўртинчи 
босқичда ўқитувчининг билимини етказиб бериши 
талаб қилинмайди, унинг хизмати билим олишни 
бошқарув ва ташкил қилиш вазифасига ўтади. Му-
аммоли ўзлаштириш босқичда ўқитиш ўз услубла-
рига эга. Бундай ўқитишнинг фаол ва интерфаол 
методлари қўлланилади. Янги педагогик техноло-
гиялар билимларнинг ўзора ҳамкорликда амалга 
оширилишига асосланади.