Янги аср авлоди”

Ёғоч билан боғлиқ ўйинлар.

Bandal – бош қисми чўмоқдан ёғоч. Унинг учини ёндириб, кечаси болалар бир-бирларига ўқталиб ўйнайдилар. Буни“ot bandal” дейдилар. Човган ўйинида ўйналади.

2. Копток билан боғлиқ ўйинлар.

Маҳмуд Қошғарийга кўра, пишитилган ип коптоги арғучада tushrum деб аталган ²³. Копток билан боғлиқ ўйин тўғрисида у шундай ёзади: “Tuldi – урди, ўйнади. Er tobiqni azri bila tuldi – эр коптокни айри билан урди. Бу туркларга хос ўйиннинг бир тури бўлиб, ўйинчилар ўйиннинг олдин ўзидан бошлашини истаса, у коптокни шундай айри билан уради. Коптокни ким қаттиқ урса, ўйин ўша кишидан бошланади”²⁴.

3. Ёнғоқ ва тош билан боғлиқ ўйинлар.

Маҳмуд Қошғарийга кўра, туркий халқларда ёнғоқ ва тош билан боғлиқ болалар ўйини кенг тарқалган бўлиб, у бу ҳақда шундай ёзади: “Kochurma oiun – “ўн тўр деган ўйиндир”. Ерга қўрғонга ўхшатиб тўрт чизиқ чизиб, унга ўнта эшик қилинади-да, юмалоқ тош, ёнғоқ ташлаб ўйналади” Унга кўра, болалар ёнғоқ ўйнайдиган чуқур жой – atich деб аталган²⁵.

Самаркандской и Джизакской областей) // Вопросы археологии, древней истории и этнографии. Самарканд, 1981; Симаков Г.Н. Общественные функции киргишзских народных развлечений в конце XIX- начале XX в. – Л.: “Наука”, 1984.

²²Джахангиров Г. Узбекский детский игровой фольклор // Фольклор, литература и история Востока. Материалы III всесоюзной тюркологической конфренции. –Т., 1984.
²³ Маҳмуд Қошғарий. Девону луғотит турк. I том...445, 447-б.
²⁴ Маҳмуд Қошғарий. Девону луғотит турк. II том...31-б.
²⁵ Маҳмуд Қошғарий. Девону луғотит турк. I том...72, 452-б.

4. Кеч тушганда ўйналадиган ўйин.

Болалар ўйинлари орасида кундузгидан ташқари кечаси ўйналадиган ўйинлар ҳам бўлганлигини Маҳмуд Қошғарий қуйидагича изоҳлайди: “Qaranguni – болаларнинг кечаси ўйнайдиган бир хил ўйиннинг номи”²⁶.

5.