Яхшиева М. Т. Монетар сиёсат назарияси: Ўқув қўлланма. –Т

Кейнс назарияси 
асосий эътиборни товарлар бозоридан 
молиявий активлар бозорига ўтказди. Пул миқдорининг ўсиши бу бозорнинг 
«нархи»да – фоиз ставкаларида намоён бўлади. Пулнинг таъсир даражаси 
бир қатор шартларга, биринчи навбатда фоиз бўйича инвестициялар 
эластиклигига боғлиқ бўлади. Самара ишлаб чиқаришнинг амалий ҳажми 
ўзгаришида ҳам, нарх ўзгаришида ҳам намоён бўлади.
3)
Монетаризм доктринасида 
бу икки концепция ўзига хос тарзда 
бирлаштирилган бўлиб, якуний хулоса миқдорий пул назариясига мойил 
бўлади. Пул миқдорининг ўзгариши ўз ортидан бутун портфель балансини 
қайта қуриш ҳамда фоиз даражасининг вақт бўйича ўзгаришлари ва 
харажатлар оқимининг кейинги ўзгаришларини олиб келади. Пул 
ўзгаришларининг асосий самараси нарх соҳасида намоён бўлади, чунки 
ишлаб чиқариш (давлат томонидан аралашув бўлмаган шартларда) ишлаб 
чиқариш ресурслари мавжуд захирасига мос келувчи потенциал ҳажмга 

---

56 
мойил бўлади. Пул оддий трансакцион қолдиқлар эмас, балки даромад оқими 
келтирадиган бойлик сифатида кўриб чиқилади. Пул таъсирининг бундан 
мураккаброқ йўли дастлабки «пул турткиси»дан кейинги узоқ муддатли 
корректировка даврида намоён бўлади ва иқтисодий сиёсат тавсиялари учун 
муҳим аҳамият касб этади. 
Инфляция даражаси монетаристик адабиётларда марказий ўринлардан 
бирини эгаллаб, бунда нарх даражаси ва пул миқдори ўзгаришлари 
ўртасидаги боғлиқлик асосий иқтисодий қонуният сифатида кўриб чиқилади. 
Фридман моделида ишчи кучи бозоридаги мувозанат муаммоси муҳим 
роль ўйнайди. У киритган «табиий» (мувозанатли) ишсизлик даражаси 
тушунчаси турли бозор деформациялари, меҳнат ресурсларига эҳтиёж ҳақида 
маълумотнинг йўқлигини ҳисобга олган ҳолда ишчи кучи бозорининг 
таркибий хусусиятлари билан қатъий белгиланган. Бу меъёр мутлоқ ўзгармас 
бўлмасдан, айрим ижтимоий гуруҳлар хулқ-атвори ва сиёсий йўналишга 
боғлиқ бўлади.