Yadro fizika laboratoriya sharoitida radiatsion havfsizlik qoidalari va normalari

Kerakli asboblar:

1. 
   Asosiy moslama stsintilyatsion ditektor bo’lib, u NaI kristali, fotokatod, FEK fotoelektron kuchaytirgich, KT-katod takrorlagichdan iborat.
   
2. 
   «Bu-2» markali signallarni kuchaytirgich
   
3. 
   «BD-2» markali diskremenator.
   
4. 
   «PP9-2m» markali jamgaruvchi mashina.
   
5. 
   «VV-2-2» markali yuqori kuchlanishli tok manbai
   
6. 
   «BN-13-1» markali past kuchlanishli tok manbai
   
7. 
   Radiaktiv modda.
   

Ishni bajarish tartibi:
1. Ish uchun kerakli moslamalar bilan tanishgach, 1-rasmdagi sxema asosida uskunani yig’ing va tok manbaiga ulashdan oldin sinov xonasi mudirining nazoratidan o’tkazing.
2. «PP9-2m» markali signal jamg’aruvchini ishlatish uchun uni ishga tushirish tartibi yozilgan ko’rsatma bilan tanishing yoki 1-laboratoriya ishining bajarish tartibidagi 7 va 8-bandlariga rioya qiling.
3. Elektr asboblarini 15-20 minut qizdirilgandan keyin «VV-2-2» blokdagi yuqori kuchlanish kalitini ulang va radiaktiv moddani ditektor ustiga qo’ying.
4. «BD-2» diskrimenator qulog’ini 0-100v oralig’ida o’zgartirib bir xil vaqtga mos keluvchi impulslar sonining eng ko’pini «PP9-2m» jamgaruvchining ko’rsatkichidan aniqlanadi va shu songa to’g’ri keluvchi diskrimenator intervali moslanadi.
Misol: Agar eng katta son diskreminator qulog’ining 30 v ga to’g’ri kelsa, u shu holatda qoldiriladi.
5. Radiaktiv moddani ditektor ustidan olib qo’yib «Shovqinini» ya'ni 100 sekundga to’g’ri keluvchi impulslarning sonini 5 marta o’lchab, o’rtachasi topiladi.
6. Aktivligi o’lchanishi kerak bo’lgan moddani ditektor ustiga qo’yib, uning aktivligi A topiladi:
7. Aktivligi ma’lum bo’lgan etalonni ditektor ustiga qo’yib uning ham aktivligi A₀ aniqlanadi;
A₀ =N₀-N_f
Bunda N va N₀ - aktivligi nom'lum va ma'lum bo’lgan radiaktiv modda aktivliklari A va A₀ ning «PP9-2m» jamg’aruvchi ko’rsatkichidagi N_f bilan birgalikdagi qiymati.
8. formula asosida noma'lum modda aktivligi besh marta aniqlangach uning absolyut va nisbiy xatolari topiladi.