oshiradi, u kanalizatsiya tizimlarini (yomg‘ir,
ishlab chiqarish va
boshqa chiqindilar) normal faoliyatini nazorat qilishni ko‘zda tutadi.
Ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun suv iste’molini qisqartirish va oqava
suvlarini kamaytirish maqsadida zavodda oqava suvlami tozalash
qurilmalari boiishi lozim, oqav suvlari tozalanib, ishlab chiqarish
ehtiyojlari uchun qaytadan ishlatiladi. Masalan, yuvish mashinalaridan
chiqayotgan oqava suvlari tindirish qurilmalari, neft mahsulotlarini
tutqichlari va maxsus tozalash
qurilmalarida tozalanib, yana yuvish
eritmalarini tayyorlash uchun ishlatilishi mumkin.
Ventilyatsiya uchastkasi zavod sexlari bilan birgalikda atrof-
muhitni
ifloslanishdan himoyalash bo‘yicha tadbirlarni amalga
oshiradi, bunda atmosferaga zararli gazlar va moddalami me’yor-
lardan ortiq chiqarilishiga yo‘1 qo‘yilmaydi. Suv muhofazasi va havo
muhitini ifloslanishini oldini olish bo‘yicha tadbirlar zavodning
tabiatni muhofaza qilish bo‘yicha belgilangan ishlarini muhim tarkibiy
qismi hisobianadi.
Yoritishga belgilangan talablami aniqiashda ko‘rishning asosiy
xususiyatlaridan
kelib chiqiladi, bu ko‘rish
toliqishi va ishlab
chiqarishda shikastlanishni istisno qiluvchi, mehnat samaradorligini
oshiruvchi sharoitlami yaratishni taqozo etadi. Yoritish qurilmalari
quyidagilami ta’minlashi lozim:
- ishchi yuzalarning yetarli yorugMigi yoki ma’lum bir aks etish
koeffitsiyentida yetarlicha yoritilganligini;
- ishchi yuzalar yorug‘ligini (yoritilganligini) yetarli darajada bir
tekis taqsimlanganligini;
-
ishchi yuzalarda, shuningdek polda, o'tish joylarida, y o ilar
orali-g'ida, kuzovlar oralig'ida katta va keng soyalar yuzaga
kelmasligini; kuzatuvchi (ishchi) nazari tushadigan joylarda katta
yorugiik manbalarining bo‘lmasligini; ish joyini vaqt mobaynida bir
xil yoritilgan bo‘lishini.
168
Yoritilganlikni m e ’yorlash omillari.
Farqlash ob’yektini ko‘ri-
nishi
uning burchak oUchami, fon bilan kontrasti va fonning yorug1-
ligiga bog‘liq. Bu uch omil yoritilganlik me’yorlarini aniqlashga asos
qiiib olingan.
Qo‘riqJash yoritilganligi korxonaning tunggi vaqtda qo'riqlana-
digan maydonchalari chegaralari bo‘ylab joylashtiriladi. Bunda
yoritilganlik gorizontal tekislikda yer sathida yoki vertikal tekislikda
yer sathidan 50 sm balandlikda 0,5 lk b o iish i kerak. Zarurat bo‘lsa
har qanday turdagi yoritgichlarning bir qismi navbatchi yoritgich
sifatida ishlatilishi mumkin.
Yoritish tizimlari,
Konstruktiv bajarilishiga ko‘ra ikki turdagi
elektr yotirish tizimlari farqlanadi - umumiy va kombinirlangan.
Umumiy yoritishda (bir tekis va lokal)
xonadagi barcha ish joyiari
umumiy yoritish qurilmasi yordamida yoritiladi. Agar umumiy
yoritish tizimiga yorug‘lik oqimini bevosita ish joylariga uzatuv'chi
mahalliy yoritish tizimi qo‘shiisa, bunday yoritish kombinirlangan
boiadi. Ishchi yuzalardagi umumiy yoritish qurilmalari tomonidan
hosi! qilinayotgan yoritilganlik kombinirlangan tizimda m e’yorlan-
ganidan 10 % miqdorida boiishi kerak. Biroq bu kattalik gaz razryadli
lampalar qoilaniiganda 150 lk dan, cho‘g ‘lanma lampalar qoilanil-
ganda esa 50 lk dan kam boim asligi kerak. Faqatgina mahalliy yori
tish tizimidan foydalanishga ruxsat etilmaydi, chunki bunda katta va
keskin soyalar, ko'zni tez-tez qayta ko‘nikishi
zarurati yuzaga keladi,
natijada shikastlanish va boshqa noxush omillar ehtimoli ortadi.
Do'stlaringiz bilan baham: