Ya. D. A радиацион гигиена

Ya.D.A
Радиацион гигиена

# Бир элемент атом ядросини бошқа атом ядросига ўз-ўзидан ўтишидаги ионлантирувчи нурланишларнинг тарқалишига нима дейилади:

1. 
   pадиоактивлик*
   
2. 
   альфа - парчаланиш
   
3. 
   бета - парчаланиш
   
4. 
   ионлантирувчи нурланиш манбалари
   
5. 
   активлик
   

# Радиоактивлик ҳодисаси қайси йилда ихтиро қилинган:

1. 
   1896*
   
2. 
   1870
   
3. 
   1885
   
4. 
   1903
   
5. 
   1917
   

# Радиоактивлик ҳодисаси ким томонидан ихтиро қилинган

1. 
   Беккерель*
   
2. 
   Мария Кюри
   
3. 
   Пьер Кюри
   
4. 
   Фредерик Кюри
   
5. 
   Рентген
   

# МКРЗ (Радиацион ҳимояланиш бўйича халқаро комиссия)нинг асосий вазифалари:

1. 
   радиацион хавфсизлик масалалари бўйича курация қилиш*
   
2. 
   радиацион хавфсизлик бўйича тадбирларнинг амалда бажарилиши
   
3. 
   радиацион хавфсизлик тадбирларининг назорати
   
4. 
   радиацион аварияларнинг олдини олиш
   
5. 
   рак касаллигининг олдини олиш бўйича тадбирларни ўтказиш
   

# Радиацион гигиенанинг энг муҳим вазифалари нима:

1. 
   радиацион хавфсизликка оид меъёр ва қоидаларни ишлаб чиқиш*
   
2. 
   дозиметрик назорат
   
3. 
   радиометрик назорат
   
4. 
   радиологик объектларда огоҳлантирувчи санитар назоратни амалга ошириш
   
5. 
   радиацион авария оқибатларини бартараф қилиш
   

# Сув манбаларининг табиий радиоактивлик даражаси нимага боғлиқ

1. 
   сув манбаи турига ва минералланиш даражасига*
   
2. 
   сув ҳавзасида бўладиган биологик жараёнга
   
3. 
   сув хавзасини санитар-топографик тавсифига
   
4. 
   радиоактив окава сувларига
   
5. 
   сув хавзасида кечаетган химиявий ва биологик процесслар хисобига
   

# Нурланишнинг бўсағасиз таъсири концепцияси нимага асосланган:

1. 
   ҳар қандай ортиқча нурланиш дозаларидан канцерогенез хавфининг ортиши*
   
2. 
   кичик дозаларда таъсир этганда генетик ўзгаришларнинг келиб чиқиш мумкинлиги
   
3. 
   сурункали нурланиш жароҳатларини юзага келиш мумкинлиги
   
4. 
   катта дозалар таъсирида нурланиш жароҳатини келиб чиқиш мумкинлигини ҳисобга олиш
   
5. 
   ионлантирувчи нурлар учун таъсир бўсағаси мавжуд
   

# Қайси нурлар билан моддага таъсир этиш орқали, атомларнинг ионизацияланишини қўзғатиш самарасини келтириб чиқариш мумкин:

1. 
   альфа-нурланиш*
   
2. 
   бета-нурланиш
   
3. 
   гамма-нурланиш
   
4. 
   рентген нурланиш
   
5. 
   нейтрон нурланиш
   

# Занжирли реакция нима:

1. 
   оғир ядро элементларининг ўз-ўзидан радиоактив парчаланиши*
   
2. 
   янги элементларнинг кетма-кет ҳосил бўлиши
   
3. 
   альфа – актив реакцияларининг ўзаро боғликлиги
   
4. 
   бета-заррачаларни ажратиш билан борадиган реакция
   
5. 
   кимёвий элементларнинг кетма-кет ҳосил бўлиши билан борадиган радиоактив парчаланиш
   

# Қисқа умр кўрувчи изотоплар нима дегани:

1. 
   секунднинг улушидан бир неча кунгача ярим парчаланиш даврига эга бўлган РМ*
   
2. 
   1 кундан 10 кунгача ярим парчаланиш даврига эга бўлган РМ
   
3. 
   ярим парчаланиш даври 1 ойгача бўлган РМ
   
4. 
   бир неча секундда парчаланадиган РМ
   
5. 
   ярим парчаланиш даври 5 йил бўлган РМ
   

# Қайси кўрсаткич нурнинг ионлантирувчи хусусиятини таърифлайди:

1. 
   энергиянинг чизиқли узатилиши*
   
2. 
   нурланиш энергияси
   
3. 
   нурнинг ўтиб кетиш хусусияти
   
4. 
   модданинг агрегат ҳолати
   
5. 
   модданинг зичлиги
   

# 1 Бк (беккерель) нимага тенг:

1. 
   1 секундда 1 парчаланиш*
   
2. 
   10 парч/сек
   
3. 
   100парч/сек
   
4. 
   1 парч/мин
   
5. 
   10 парч/мин
   

# Нурланиш билвосита таъсир этганда, қайси моддага етакчи роль берилади:

1. 
   водород пероксидига*
   
2. 
   оқсилларга
   
3. 
   углеводларга
   
4. 
   сувга
   
5. 
   гидрат - ионга
   

# Қандай нурланиш дозасида стохастик самара юзага келиши мумкин:

1. 
   ҳар қандай дозада*
   
2. 
   катта дозаларда
   
3. 
   кичик дозаларда
   
4. 
   600 ва ундан ортиқ рентгенда
   
5. 
   1000 рентген
   

# Ҳавонинг ионланиш самарасини таърифловчи дозага нима дейилади:

1. 
   экспозицион доза*
   
2. 
   ионизацион доза
   
3. 
   ютилган доза
   
4. 
   эквивалент доза
   
5. 
   дифференциал доза
   

# Ютилган доза нимани таърифлайди:

1. 
   модданинг масса бирлигига ютилган энергия*
   
2. 
   1 см³ ҳавога ютилган энергия
   
3. 
   тирик организм тўқималарининг ионланиш даражаси
   
4. 
   нурли жароҳатланиш шаклининг даражаси ва чуқурлиги
   
5. 
   1 см³ тирик организм тўқимасига ютилган энергия
   

# Эквивалент доза нима?

1. 
   нурланишнинг сифат коэффициентига мувофиқ келадиган ютилган дозани белгиловчи қиймат*
   
2. 
   модданинг бутун массасига ютилган энергия
   
3. 
   организмнинг тўлиқ нурланишида радиацион хавф даражасини белгиловчи қиймат
   
4. 
   ҳаводаги экспозицион дозани мувофиқ турдаги нурланиш энергиясини белгиловчи қиймат
   
5. 
   организм бўйича бир текис тақсимланган нурланиш энергияси
   

# СИ тизимида экспозицион доза қайси бирликда ўлчанади:

1. 
   кулон/кг*
   
2. 
   джоуль/кг
   
3. 
   грей
   
4. 
   зиверт
   
5. 
   бэр
   

# Си тизимида ютилган доза қайси бирликда ўлчанади:

1. 
   грей*
   
2. 
   рентген
   
3. 
   зиверт
   
4. 
   беккерель
   
5. 
   бэр
   

# СИ тизимида эквивалент доза қайси бирликда ўлчанади:

1. 
   зиверт*
   
2. 
   рад
   
3. 
   грей
   
4. 
   рентген
   
5. 
   кулон/кг
   

# Нурланишнинг соматик таъсир эффекти нима?

1. 
   нурланиш оқибатининг нурланувчининг келгуси авлодига эмас, балки унинг ўзига таъсир этиш оқибатидир*
   
2. 
   бу ўткир нурланиш ва кейинги авлоддаги генетик ўзгариш
   
3. 
   бу пневмосклероз бўлиб, нур таъсирида келиб чиқади
   
4. 
   сурункали нурланиш касаллиги, хавфли ўсма
   
5. 
   нур таъсиридаги куйишлар, катаракта
   

# Радиациянинг техноген манбаи ҳисобига одам томонидан олинадиган дозага қайси омилнинг ҳиссаси кўпроқ:

1. 
   рентгенологик текширишлар*
   
2. 
   атмосферадаги ядровий портлашлар
   
3. 
   радиологик текширишлар
   
4. 
   атом энергетикаси
   
5. 
   иссиқлик электростанциялари
   

# Литосферанинг қайси қисми табиий радиоактив элементларни катта миқдорда ушлаши билан таърифланади:

1. 
   тоғ жинслари*
   
2. 
   ўрмонли тупроқлар
   
3. 
   лойли тупроқлар
   
4. 
   қумли тупроқлар
   
5. 
   лой тупроқлар
   

# РМ очиқ манбалардаги сув тушганда қандай жараёнлар кузатилмайди:

1. 
   радиоактив моддаларнинг табиий парчаланиши*
   
2. 
   суюлтирилиши
   
3. 
   гидробионт ҳужайраларига ютилиши
   
4. 
   сув остидаги чўкмаларга сорбцияланиши
   
5. 
   қирғоқ атрофидаги ҳудудга миграцияланиши
   

# Атроф муҳитни ифлословчи потенциал манба ҳисобланган корхона атрофида ўрнатиладиган санитария ҳимоя минтақасининг кенглиги учун асосий мезон нима?

1. 
   аҳолидан айрим шахслар учун ошқозон-ичак ва нафас органлари орқали тушадиган ўртача йиллик РМ миқдори*
   
2. 
   радиологик атрофида яшовчи аҳолининг сони
   
3. 
   аҳоли сони, очиқ нурланиш манбаларининг сони ва РМ билан ифлосланган сувнинг миқдори
   
4. 
   корхонанинг қуввати, ҳудудининг майдони
   
5. 
   корхона атрофидаги қурилишларнинг характери, бошқа манбаларнинг мавжудлиги
   

# РМ организмга қандай биологик занжир бўйича тушади:

1. 
   атмосфера- тупроқ- сув- ўсимлик- сут- гўшт- одам*
   
2. 
   ўсимлик – маҳсулотлар - тупроқ- одам - ҳайвонлар
   
3. 
   одам- тупроқ- ўсимлик – овқат маҳсулотлари
   
4. 
   ўсимлик- маҳсулотлар - одам - тупроқ
   
5. 
   тупроқ- атмосфера – ўсимлик - одам - сув
   

# Радиоактив чиқиндиларга нималар киради:

1. 
   ўзида рухсат этилган меъёрлардан ортиқ РМ тутувчи ва кейинчалик ишлатилмайдиган объектлар*
   
2. 
   фойдаланилмайдиган ва радиоактив моддани тутувчи атроф муҳит объектлари
   
3. 
   кейинчалик фойдаланилмайдиган қаттиқ радионуклидлар ва уларнинг эритмалари
   
4. 
   ишлаб чиқариш жараёнида ҳосил бўлган радионуклидларнинг эритмалари ва қаттиқ радиоактив моддалар
   
5. 
   ишлатиш мумкин бўлмаган табиий ва сунъий радионуклидлар
   

# Суюқ радиоактив чиқиндиларни дезактивация қилиш учун қўлланмайдиган усулларни айтинг:

1. 
   буғлантириш*
   
2. 
   тиндириш
   
3. 
   ион алмашиниш фильтрлари
   
4. 
   дистилляция
   
5. 
   дезактивациялашдаги биологик усуллар
   

# Қисқа умр кўрувчи РМ тутувчи чиқиндилар қандай зарарсизлантирилиши мумкин:

1. 
   активлиги пасайгунча ушлаш*
   
2. 
   активланган кўмир орқали фильтрлаш
   
3. 
   тез кўмиш йўли билан
   
4. 
   идишларнинг герметиклиги
   
5. 
   бундай чиқиндиларни зарарсизлантириш мумкин эмас
   

# Ҳавони РМ дан тозалаш қайси ҳолатда оптимал ҳисобланади:

1. 
   ҳавони тозалаш тизимини максимал даражада автоматлаштириш*
   
2. 
   тозалаш зонасида радиация даражасини сигналлаштириш
   
3. 
   ходимларнинг ҳавфсизлигини таъминлаш
   
4. 
   жиҳозларни даврий тарзда таъмирлаш
   
5. 
   ҳавони тозалаш тизимидаги жиҳозлар сонини кўпайтириш
   

# Радиоактив чиқиндилар қандай транспортировка қилинади:

1. 
   герметик контейнерларда махсус автомашиналарда*
   
2. 
   ҳар қандай автомобил кузовида герметик идишларда
   
3. 
   ҳар қандай транспорт турида махсус герметик контейнерларда
   
4. 
   РМ қўллайдиган корхонанинг ўзидаги транспорт воситалари ёрдамида
   
5. 
   радиоактив чиқинди пунктидаги ҳар қандай транспортда
   

# Нурланувчи шахсларнинг қайси гуруҳлари учун шахсий дозиметрик назоратни ўтказилиши шарт:

1. 
   А тоифадаги шахслар учун*
   
2. 
   нурланиш дозаси белгиланган меъёрдан ошмайдиган шароитда ишловчи шахслар учун
   
3. 
   нурланиш дозаси меъёридан 2 марта ошадиган шароитда ишловчи шахслар учун
   
4. 
   нурланиш дозаси меъёрдан 4 марта ортиқ бўлган шароитда ишловчи шахслар учун
   
5. 
   Б тоифадаги ҳамма шахслар учун
   

# Шахсий эффектив доза ошиқ режалаштирилиши мумкинми?

1. 
   тасодифий ҳолатларда*
   
2. 
   ошиқ бўлишига рухсат этиш мумкин эмас
   
3. 
   шахсий эффектив доза 0,5 ошмаса, рухсат этилади
   
4. 
   ўртача йиллик эффектив дозадан 1,5 марта ошмаса рухсат этилади
   
5. 
   ватанни ҳимоялаш аҳамиятига эга бўлган корхоналарда рухсат этилади
   

# Нурланиш жароҳатини келтириб чиқарувчи радиоактив модданинг хусусияти нима деб номланади:

1. 
   радиозаҳарлилик*
   
2. 
   заҳарлилиги
   
3. 
   изотопнинг радионуклидли таърифи
   
4. 
   мазкур изотопнинг кимёвий активлиги
   
5. 
   изотопли заҳарлилик
   

# Муассаса учун санитар паспорт қанча муддатга берилади

1. 
   йилга*
   
2. 
   1 йилга
   
3. 
   5 йилга
   
4. 
   10 йилга
   
5. 
   2 йилга
   

# Рентген-радиологик бўлимларда дозиметрик назорат ўтказишда ўлчов ишларини қаерда ўтказиш зарур

1. 
   ходимнинг иш жойида, ҳимоя воситаларини уланган жойда, кўриш ойнасининг олдида*
   
2. 
   ходимнинг иш жоида,стационар ҳимоя воситалари ортида, лабораторияга кириш жойи олдида
   
3. 
   рентген-радиологик бўлимнинг ҳамма хоналарида
   
4. 
   иш юзасида, ҳимоя қурилмаси ортида, кабинет билан қўшилган хона деворларида
   
5. 
   кўриш ойнаси олдида, технологик тешиклар олдида, дераза ва эшик оралиғидаги полдан 50 см, 100см, 150 см баландликда
   

# Очиқ ионлантирувчи нурланиш манбаларини қўллайдиган объектлар учун қўйиладиган талаблар биринчи навбатда нималар билан белгиланади:

1. 
   иш синфи бўйича*
   
2. 
   мазкур объектдаги ходимлар сонига мувофиқ
   
3. 
   радиоактив моддадан фойдаланиш технологиясининг ўзига хослиги
   
4. 
   радионуклидларнинг парчаланиш схемасига қараб
   
5. 
   чиқиндилар миқдори бўйича
   

# ИНМ билан ишлашга киришга тўсқинлик қилувчи қарши кўрсаткичлар қайси хужжатда келтирилган:

1. 
   ЎзР ССВ нинг 2012 йилдаги 200-сонли буйруғи*
   
2. 
   санитария қоидалари ва меъёрлари
   
3. 
   асосий санитария қоидалари
   
4. 
   радиацион хавфсизлик меъёрлари
   
5. 
   радиологик муассасаларни жиҳозланиши ва фойдаланишга доир санитария қоидаларида
   

# ИНМ билан ишловчиларни тиббий кўрикдан ўтказиш даврийлиги қандай:

1. 
   йилига бир марта*
   
2. 
   йилига икки марта
   
3. 
   икки йилда бир марта
   
4. 
   ҳар кварталда
   
5. 
   ҳар ойда
   

# Радиацион ҳимояланишдаги «миқдорий ҳимояланиш» принципи қандай тушунчани беради:

1. 
   иш жойларида РМ дан керак бўладиган минимал миқдорда фойдаланиш*
   
2. 
   РМ миқдорини камайтириш
   
3. 
   РМ нинг миқдорини ошириш
   
4. 
   иш жойларида РМ дан мумкин бўлган максимал миқдорларда фойдаланиш
   
5. 
   бундай ҳимояланиш принципи йўқ
   

# Рентген кабинетлари хоналарининг кучайтирилган қурилиш конструкциялари ҳимояланишнинг қайси элементига тааллуқли:

1. 
   стационар тўсиқлар – экранлар*
   
2. 
   сурилувчи-кўчирилувчи тўсиқлар
   
3. 
   масофа орқали ҳимояланишни таъминлайди
   
4. 
   масофа орқали бошқаришни таъминлайди
   
5. 
   шовқиндан ҳимояланишни таъминлайди
   

# Ёпиқ ионлантирувчи нурланиш манбаларини қўлловчи хоналар деворининг пардозланиши қандай бўлиши керак:

1. 
   ўзига хос талаблар талаб этилмайди*
   
2. 
   метлах плиткалари билан қопланиши
   
3. 
   фақат кафеллар билан қопланиши
   
4. 
   мойли бўёқ билан албатта бўялиши керак
   
5. 
   фақат оҳакли клейли рангда
   

# Очиқ РМ билан ишлаш хоналарида хонанинг ички пардозига қўйиладиган ўзига хос хусусият қайси:

1. 
   ўзига РМ ни ютмайдиган қоплама*
   
2. 
   юзанинг силлиқлиги
   
3. 
   клейли бўёқдан фойдаланиш
   
4. 
   деворлар икки қават қилиб бўялиши керак
   
5. 
   бўёқларни ҳар йили янгилаш
   

# Кўрсатилган тадбирларнинг қайси бири очиқ ИНМ билан ишлаганда унинг атроф муҳит объектларига тушмаслигига қаратилган:

1. 
   ишлаб чиқариш жараёнини герметиклиги*
   
2. 
   шахсий ҳимоя воситаларидан фойдаланиш
   
3. 
   дозиметрик назорат
   
4. 
   хоналарнинг ички пардозини тўғри ташкил этиш
   
5. 
   юзаларни дезактивация қилиш
   

# РМ активлигини минимал аҳамияти нима дегани:

1. 
   иш жойларида қўлланаётган РМ нинг рухсат талаб этилмайдиган минимал активлиги*
   
2. 
   иш жойларида бир вақтнинг ўзида энг кам миқдордаги РМ ни қўллаш
   
3. 
   сақлаш хоналарида сақланаётган РМ нинг минимал активлиги
   
4. 
   биологик эффект келтириб чиқармайдиган РМ нинг минимал миқдори
   
5. 
   бундай тушунча йўқ
   

# Иш жойида аҳамиятга эга бўлган минимал активлик қиймати нимага боғлиқ:

1. 
   РМ нинг радиозаҳарлилик гуруҳига*
   
2. 
   нурланишнинг турига
   
3. 
   нурланиш энергиясига
   
4. 
   нурланишнинг чизиқли узатилиш энергиясининг қийматига
   
5. 
   нурланишнинг ўтиш хусусиятига
   

# Кўрсатилган хоналарнинг қайси бири 1 синфга тааллуқли очиқ РМ учун аҳамиятга эга эмас:

1. 
   РМ ни кўмиш пунктларига оид хоналар*
   
2. 
   хизмат кўрсатилмайдиган хоналар
   
3. 
   вақти-вақти билан хизмат кўрсатиладиган хоналар
   
4. 
   ходимларнинг доимий бўладиган хоналари
   
5. 
   асосий манбаларнинг жойлаштириш хоналари
   

# Келтирилган принципларнинг қайси бири, ходимларнинг радиацион хавфсизлигини таъминлаш учун асос бўлади:

1. 
   ИНМ билан ҳамма турдаги ишлардаги нурланиш дозаси ўрнатилган эффектив дозадан ортиқ бўлмаслиги керак*
   
2. 
   шахсий нурланиш дозасининг қиймати имкони борича минимал бўлиши керак
   
3. 
   ИНМ билан боғлиқ ишлар белгаланган вақтдан ошиб кетмаслиги керак.
   
4. 
   ИНМ асосий иш жойларидан етарлича узоқроқ жойда жойлаштирилиши керак
   
5. 
   ИНМ билан ҳамма турдаги ишлардаги нурланиш дозаси назорат қилиш даражасидан ортиқ бўлмаслиги лозим
   

# Аҳолининг нурланишига энг кўп ҳисса қўшувчи нурланиш тури қайси:

1. 
   рентгенодиагностика*
   
2. 
   рентгенотерапия
   
3. 
   радиотерапия
   
4. 
   флюорография
   
5. 
   радионуклидли диагностика
   

# Аҳолининг жамоа шаклидаги нурланиши юкламасига энг кам ҳисса қўшувчи нурланиш тури қайси:

1. 
   радионуклидли диагностика*
   
2. 
   рентгенодиагностика
   
3. 
   рентгенотерапия
   
4. 
   радиотерапия
   
5. 
   флюорография
   

# Келтирилганларнинг қайси бири СанҚ ва М 0193-06 да белгиланган дозавий юкламаларга тааллуқли эмас:

1. 
   овқат маҳсулотларидаги радионуклидларнинг рухсат этилган миқдори*
   
2. 
   асосий дозавий чегаралар: РЭД, РД
   
3. 
   РМ нинг ҳаво ва сувдаги рухсат этиладиган даражалари
   
4. 
   иш жойидаги дозанинг рухсат этилган қуввати
   
5. 
   ишчи юзаларнинг рухсат этилган ифлосланиши
   

# Ионлантирувчи нурланиш манбалари билан ишлашга қайси ёшдан ишга қабул қилиш мумкин:

1. 
   18 ёш*
   
2. 
   16 ёш
   
3. 
   20 ёш
   
4. 
   25 ёш
   
5. 
   30 ёш
   

# Яшаш уйларини фойдаланишга қабул қилишда радоннинг ҳажмий активлиги қандай бўлиши керак (Бк/м² ларда):

1. 
   200*
   
2. 
   100
   
3. 
   300
   
4. 
   400
   
5. 
   500
   

# Радиоактив аварияли зонада аҳолининг нурланиш даражаси қандай бўлганда зарурий тадбирлар тез ўтказилиши керак:

1. 
   10 кун ичида 50 мЗв дан кўп бўлса*
   
2. 
   10 кун давомида 1000 мЗв
   
3. 
   кунига 80 мЗв ортиқ бўлса
   
4. 
   10 кунда 5 мЗв дан ортиқ бўлса
   
5. 
   кунига 1 мЗв дан ортиқ бўлса
   

# Стронций организмга тушганда қайси органларда тўпланади:

1. 
   cкелетда*
   
2. 
   мушакларда
   
3. 
   қалқонсимон безда
   
4. 
   буйракларда
   
5. 
   жигарда
   

# Йод организмга тушганда қайси органда тўпланиш хусусиятига эга:

1. 
   қалқонсимон безда*
   
2. 
   скелетда
   
3. 
   жигарда
   
4. 
   буйракларда
   
5. 
   мушакларда
   

# Цезий организмга тушганда қайси органларда тўпланади:

1. 
   mушакларда*
   
2. 
   В. скелетда
   
3. 
   С. жигарда
   
4. 
   Д. буйракларда
   
5. 
   Е. қалқонсимон безда
   

# Радиацион авария содир бўлгандан кейин неча кун озиқ-овқат маҳсулотлари таркибидаги йод миқдорини аниқлаш керак:

1. 
   80 кун давомида*
   
2. 
   30 кун давомида
   
3. 
   90 кун давомида
   
4. 
   10 йил давомида
   
5. 
   100 йил давомида
   

# Қандай мақсадларда радиацион авария рўй берганда аҳолининг профилактикаси учун йодли препаратлари билан даволаш керак:

1. 
   радиоактив йодни қалқонсимон безда тўпланишини пасайтириш мақсадида*
   
2. 
   организмдан йод изотопларини иложи борича максимал тез чиқариш мақсадида
   
3. 
   йод изотопини фаол бўлмаган комплексга бириктириш мақсадида
   
4. 
   радиоактив йодни кам заҳарли ҳолатга ўтказиш мақсадида
   
5. 
   радиоактив изотопларни ҳаёт учун муҳим бўлган органларда минимал тўпланиши ва тана бўйлаб бир ҳилда тарқалишини таъминлаш мақсадида
   

# Радиацион авария зонасида одамларни эвакуация қилиш бажариладиган ишларнинг қайси босқичига тааллуқли

1. 
   авария оқибатларини бартараф қилишда*
   
2. 
   1 босқич
   
3. 
   3 босқич
   
4. 
   2 босқич
   
5. 
   кечиктирилмайдиган тадбирлар босқичида
   

# Радиацион авария ва унинг оқибатларини бартараф қилиш учун жавобгар шахс ҳисобланади:

1. 
   авария содир бўлган муассаса маъмурияти*
   
2. 
   маҳаллий бошқариш органлари ва аҳоли мудофааси штаби
   
3. 
   маҳаллий бошқариш органлари ва ДСЭНМ
   
4. 
   сан эпид назорати органлари
   
5. 
   корхона директори ва ДСЭНМ
   

# ИНМ билан ишловчи ходимларнинг умумий нурланишининг йиллик РЭД нимaга тенг?

1. 
   йилига 20 мЗв*
   
2. 
   йилига 10 бэр
   
3. 
   йилига 0,5 мЗв
   
4. 
   йилига 20 бэр
   
5. 
   йилига 15 бэр
   

# Қандай ИНМ билан ишлаганда радиоактив моддалар инкорпорацияланиши мумкин?

1. 
   очиқ манбалар билан*
   
2. 
   ёпиқ манбалар билан
   
3. 
   ҳарқандай
   
4. 
   кичик активликдаги манбалар
   
5. 
   изотопли бўлмаган манбалар
   

# СИ тизимида РМ нинг активлигини ўлчов бирлиги:

1. 
   Беккерель*
   
2. 
   Kюри
   
3. 
   Грей
   
4. 
   Зиверт
   
5. 
   Кулон
   

# Очиқ ИНМ билан ишловчи ишчилар нимадан ҳимояланиши керак?

1. 
   ташқи нурланиш ва РМ нинг инкорпорацияланиши*
   
2. 
   ташқи нурланиш
   
3. 
   РМ инкорпорацияланиши ва ички нурланиш
   
4. 
   термик таъсир
   
5. 
   детерминистик
   

# Изотопли манбалар билан ишловчи ҳодимларнинг нурланиш дозалари нималарга боғлиқ?

1. 
   РМ миқдори, иш вақти, манбагача бўлган масофа, ҳимоя тўсиқларининг самарадорлиги*
   
2. 
   манбанинг активлиги, ҳимоя тўсиқларининг мавжудлиги, қандай материалдан ишланганлиги
   
3. 
   иш вақти, ҳимоя тўсиқларининг борлиги ва қалинлиги
   
4. 
   манбагача бўлган масофа, тўсиқнинг борлиги ва қалинлиги
   
5. 
   ҳимоя тўсиқларининг мавжудлиги ва қалинлиги
   

# ИФКУ асбоби нимага мўлжалланган?

1. 
   бета-, гамма ва нейтрон нурланишининг шахсий дозасини аниқлаш*
   
2. 
   рентген нурланишининг шахсий дозасини аниқлашга
   
3. 
   альфа- ва гамма нурланишининг шахсий дозасини аниқлаш
   
4. 
   турли юзалардаги РМ миқдорини аниқлаш
   
5. 
   нейтрон нурланишларни аниқлашга
   

# Очиқ РМ билан ишлаганда хоналарни пардозлашнинг асосий хусусиятлари нима ҳисобланади?

1. 
   ўзига РМ сорбция қилмайдиган материаллардан фойдаланиш*
   
2. 
   юзаларнинг силлиқлиги
   
3. 
   клейли бўёқлардан фойдаланиш
   
4. 
   деворларни икки қаватли бўяш
   
5. 
   деворларга гулқоғоз ёпиштириш
   

# Нурланиш таъсирининг биологик самараси асосан нималарга боғлиқ?

1. 
   нурланиш таъсирида ҳосил бўладиган Н+, ОН-,НО₂ радикалларига*
   
2. 
   нурланиш турига
   
3. 
   организмнинг ҳолатига
   
4. 
   нурланиш таъсир этувчи тўқима хужайрасининг тузилиш хусусиятига
   
5. 
   организмнинг реактивлигига
   

# Массаси 4 атом массасига, тартиб номери икки бирликка емирилиши билан борувчи емирилиши қандай емирилиш дейилади?

1. 
   альфа-емирилиш*
   
2. 
   бета-емирилиш
   
3. 
   гамма-емирилиш
   
4. 
   рентген нури
   
5. 
   нейтрон оқими
   

# Узлуксиз энергетик спектр ажралиши билан борувчи нейтрон ва протоннинг ядро ичида бир-бирига айланиши нима деб аталади?

1. 
   бета- емирилиш*
   
2. 
   альфа- емирилиш
   
3. 
   гамма- емирилиш
   
4. 
   рентген нури
   
5. 
   нейтрон оқими
   

# Ядро ўзгаришида вужудга келувчи фотон(электромагнит) нурланиш

1. 
   гамма- нурланиш*
   
2. 
   альфа- нурланиш
   
3. 
   бета- нурланиш
   
4. 
   рентген нури
   
5. 
   нейтрон окими
   

# Манбадан ажралувчи тормозли ва характеристик фотон нурланишга

1. 
   рентген нурланиш дейилади*
   
2. 
   альфа- нурланиш дейилади
   
3. 
   бета- нурланиш дейилади
   
4. 
   нейтрино дейилади
   
5. 
   нейтрон оқими дейилади
   

# Ионизацион нурни кайд қилувчи усуллар

1. 
   физик, кимёвий, биологик*
   
2. 
   статистик, ташкилий, аралаш
   
3. 
   радиометрик, радиокимёвий
   
4. 
   биологик ,статистик, аралаш
   
5. 
   кузатув усули, статистик таҳлил усули
   

# Табиий радиацион фон нима

1. 
   космик нурлар ва табиатда мавжуд бўлган радиоактив моддалардан ҳосил бўлган ионизацион нур манбаларининг йиғиндисига*
   
2. 
   кўзга кўринмайдиган ультрабинафша ва инфра қизил нур спектрига кирувчи нур манбасига
   
3. 
   сув, ҳаво ва озиқ овқатларни таркибидаги радиоактив моддалардан
   
4. 
   ташқи муҳитда бўлган РМдан ҳосил бўлган ионизацион нур манбаси
   
5. 
   ҳаво таркибида бўлган табий радиоактив газларнинг емирилиши натижасида ҳосил бўлган ионизацион нур ҳисобига
   
6. 
   тупроқ таркибидаги табиий радиоактив моддалар ҳисобига
   

# Ташки мухитни санитар- дозиметрик назорати нимадан иборат?

1. 
   ташқи муҳитни ифослантирувчи чиқинди манбаларини аниқлаш, назорат қилиш, қайта ишлашни текшириш, сақлаш ва чиқиндиларни йўқотиш*
   
2. 
   радиологик объекталар атрофининг санитар ҳолатини назорат қилиш, аҳолининг нурланиш дозасини аниқлаш
   
3. 
   ифлослантирувчи манбани аниқлаш ва аҳолни индивидуал дозасини ҳисоблаш
   
4. 
   санитар ҳимоя майдонларини белгилаш, чиқиндилар ҳосил бўлишини чегаралаш
   
5. 
   коллектив дозани аниқлаш, қайта ишлашни ва йўқотиш усулларини текшириш
   

# Нур таъсири натижасида қайси генетик асорат келиб чиқади

1. 
   хромосом аберрация, ген мутацияси*
   
2. 
   цитоплазмадаги оқсил молекуласини ионланишуви
   
3. 
   ДНК ва РНК ни ташкил этувчи оқсиллар гидролизи
   
4. 
   ДНК юқори молекуляр компонентларининг парчаланиши
   
5. 
   тўқималарда органик ўзгаришлар
   

# Б тоифа(категория) учун эффектив доза қиймати айтинг

1. 
   2 мЗв/йил*
   
2. 
   50 мЗв/йил
   
3. 
   100 мЗв/йил
   
4. 
   1 мЗв/йил
   
5. 
   10 мЗв/йил
   

# Ёпиқ нурланиш манбаи нима?

1. 
   РМ ишлатиш жараёнида ташқи муҳитга тушмайдиган моддалар манбаи*
   
2. 
   РМ иш жараёнида қўрғошин қоплами очиладиган манба мосламаси
   
3. 
   ёпиқ хонада турган нур манбаси
   
4. 
   герметик қобиқда турган ишловчи нур манбаси
   
5. 
   манба билан ишлаш жараёнида ташқи муҳитда нур бўлмайди
   

# Очиқ ионизацион нур манбаси нима?

1. 
   манба билан ишлаганда РМлар ташқи муҳитга тушиши мумкин*
   
2. 
   манба очиқ ҳолда бўлса
   
3. 
   манбадан нур ташқи муҳитга тушса
   
4. 
   даволаш ва ташхислаш мақсадида қўлланиладиган манбалар
   
5. 
   ионловчи генераторлар
   

# Қайси манба очиқ манбага киради

1. 
   радиоактив рудлар, радиофармацевтик препаратлар, радиоактив тери аппликаторлари*
   
2. 
   зарядланган заррачаларни тезлаштирувчи мослама, радиоактив маржонлар, тери апликаторлари
   
3. 
   гамма -дефектоскоплар, радиоизотоп асбоблар
   
4. 
   радиоизотоп асбоблар, зарядланган заррачаларни тезлаштирувчи мосламалар
   
5. 
   рентген диагностик ва рентген терапевтик аппаратлар
   

# Қайси манба ёпиқ манбага киради?

1. 
   рентген апаратлари, радиоизотоп асбоблари, гаммадефектоскоплар, зарядланган заррачаларни тезлаштирувчи мослама*
   
2. 
   АЭС, ТВЭЛлар, телегамматерапия асбоблари
   
3. 
   радиофармацевтик препаратлар, АЭСлари
   
4. 
   тери аппликаторлари, рентгентерапевтик аппаратлар
   
5. 
   зарядланган заррачаларни тезлаштирувчи мосламалар, радиофармацевтик препаратлар
   

# Очиқ нур манбаси билан ишлашда қайси ҳимоя усулларидан фойдаланилади

1. 
   ташқи нурланишдан ҳимоялаш - миқдор, вақт, масофа, экранлаштириш; ички нурланишдан - қурилмани герметик усулда фойдаланиш, режали чора-тадбирлар, махсус санитар техник қурилмалардан фойдаланиш, шахсий ҳимоя воситаси*
   
2. 
   ташқи нурланишдан ҳимоялаш- миқдор,вақт,масофа, экранлаштириш
   
3. 
   қурилмани герметик ҳолда ишлатиш,режали чора тадбирлар
   
4. 
   ички нурланидан химоялаш-вакт, масофа, шахсий гигиена қоидаларига риоя килиш, радиомтерик ва дозимтерик назорат
   
5. 
   ички нурланишдан сақланиш- герметизация, режали чора-тадбирлар
   
6. 
   махсус санитар-техник қурилмаларидан фойдаланиш ва ташқи нурланишдан ҳимоялаш - миқдор, вақт, масофа, экранлаштириш
   

# Альфа-нурланишдан сақланиш учун қайси экранлардан фойдаланилади

1. 
   экран керак эмас*
   
2. 
   алюминий
   
3. 
   пластмасса
   
4. 
   темир
   
5. 
   қўрғошин
   

# Бета -нурларидан ҳимоя қилиш учун кайси экранлардан фойдаланилади

1. 
   кичик атом оғирликдаги материаллардан (алюминий, пластмасса)*
   
2. 
   катта атом оғирликдаги материаллардан (қўрғошин, темир, бетон)
   
3. 
   мис ва кадмий фильтрлари
   
4. 
   таркибида водород кўп бўлган материаллардан (сув, парафин)
   
5. 
   қўрғошин, қўрғошинли ойна, баритобетон
   

# Гамма -ва рентген нурларидан ҳимояланиш учун қайси материаллар ишлатилади

1. 
   катта атом оғирликдаги материаллар (қўрғошин, темир, бетон)*
   
2. 
   кичик атом оғирликдаги материаллари (алюминий, пластмасса)
   
3. 
   таркбида водород кўп бўлган материаллардан (сув, парафин)
   
4. 
   мис ва кадмий фильтрлари
   
5. 
   ойна, керамика, пластмасса
   

# Ҳимоя экранларининг таснифи

1. 
   контейнерлар, жиҳозлар учун экранлар, кўчма экранлар, стационар экранлар, индивидуал экранлар*
   
2. 
   бетон экранлар, қўрғошин экранлар, алюмин экранлар, пластмасса экранлар
   
3. 
   альфа, -бета, -гамма, -рентген нурлари ва нейтрон оқимларидан сақловчи экранлар
   
4. 
   стационар ва кўчма экранлар
   
5. 
   очиқ ва ёпиқ нур манбаларини экранлари
   

# Очиқ манбалар билан ишловчилар учун шахсий ҳимоя воситалари нима учун мўлжалланган

1. 
   нафас аъзоларини ва тери қопламларини ҳимоялаш усуллари*
   
2. 
   ходимлар нурланиш олишининг олдини олиш
   
3. 
   нурланиш олдини олиш даражасини максимал камайтириш
   
4. 
   тана юзасини РМдан ҳимоялаш
   
5. 
   шахсий гигиена қоидаларини бажариш қулай бўлиши учун
   

# Биринчи синфга оид лабораторияда ёки корхонада ишлаганда қайси шахсий ҳимоя воситаларидан фойдаланилади

1. 
   сақловчи (изоляцияловчи) костюм, пневмокуртка, пневмомаска, пластикат этиклар, пластикат фартуклар, қўлқоплар*
   
2. 
   органик шишадан қилинган тўсиқлар, респираторлар, нарукавниклар
   
3. 
   халатлар, қўлқоплар, респираторлар
   
4. 
   бахила, шапочка, пластикатдан бўлган фартуклар
   
5. 
   пневмошлем, этик, халат
   

# Корхона ва муассасаларда ионлантирувчи нур манбаси билан ишлашда ва сақлашга рухсат берувчи асосий ҳужжат бўлиб нима ҳисобланади

1. 
   санитар паспорт*
   
2. 
   радиацион хавфсизлик меъёрлари
   
3. 
   назорат органлари тамонидан чиқарилган махсус қоидалари
   
4. 
   назорат органларининг махсус рухсатномаси
   
5. 
   радиацион хавфсизликка жавобгар шахс имзолаган мъамурият буйруғи
   

# Муассаса учун санитар паспорт қанча муддатга берилади

1. 
   3 йилга*
   
2. 
   1 йилга
   
3. 
   5 йилга
   
4. 
   10 йилга
   
5. 
   2 йилга
   

# МАГАТЭ таснифи бўйича талофат нечта синфга бўлинади

1. 
   7 синф*
   
2. 
   3 синф
   
3. 
   5 синф
   
4. 
   6 синф
   
5. 
   2 синф
   

# Радиацион талофатнинг қайси синфида ташқи муҳит энг кўп жароҳатланади

1. 
   7 синф*
   
2. 
   3 синф
   
3. 
   2 синф
   
4. 
   1 синф
   
5. 
   4 синф
   

# Радиацион талофатда асосий хавф нимадан иборат

1. 
   инсонларнинг нурланиш доза олиши ва ташқи муҳитнинг ифлосланиши*
   
2. 
   аҳолининг маълум қисми ташқи нурланиш дозасини олиши
   
3. 
   аҳолининг сурункали нурланиши
   
4. 
   стохастик эффектларнинг кўпайиши
   
5. 
   сув, ҳаво, тупроқ, ўсимликнинг РМ билан ифлосланиши
   

# Радиацион талофат рўй берганда қайси ташкилотлар огоҳлантрилиши керак

1. 
   ҳокимият, ИИБ, Давлат санитария назорати, аҳолини сақлаш штаби*
   
2. 
   ҳокимият, махсус мактаблар, ЖЭК
   
3. 
   СЭС ва маҳаллий бошқариш органлари
   
4. 
   ҳокимият, вазирлик, давлат санитария назорати
   
5. 
   маҳаллий бошқариш органлари, вазирликлар
   

# Атроф муҳитни радиоактив ифлосланишдан муҳофаза қилиш, бу...........?

1. 
   радиоактив чиқиндиларни хосил бўлишини камайтириш*
   
2. 
   чиқиндиларни бир жойга тўплаш
   
3. 
   чиқиндиларни ўз вақтида кўмиш
   
4. 
   чиқиндиларни давлат чегарасидан ташқарига чиқариш
   
5. 
   чиқиндиларни ёқиш
   

# Cкелетда қайси изотоп тўпланади:

1. 
   ⁹⁰Sr*
   
2. 
   ¹³¹I
   
3. 
   ¹⁹⁸Au
   
4. 
   ²³⁸U
   
5. 
   ¹⁴C
   

# Ер юзасига чанг орқали тушаётган ҳавонинг радиоактивлигини аниқлаш учун ҳаводан намуна олиш керак. Бунинг учун седментацион усулдан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. Ҳаводан намуна олиш учун қандай жиҳозлар керак:

1. 
   сирланган кювета, глицерин, пахтали тампон*
   
2. 
   аспиратор
   
3. 
   фильтр
   
4. 
   глюкоза
   
5. 
   спирт
   
6. 
   аллонж
   

# Гонадалар ва қизил суяк кўмиги радиосезгирлиги бўйича қайси гуруҳга киради:

1. 
   юқори радиосезгир*
   
2. 
   ўртача радиосезгир
   
3. 
   бефарқ
   
4. 
   ўртачадан кам
   
5. 
   кучсиз
   

# Мушакларда қайси изотоп тўпланади:

1. 
   ¹³⁷Cs*
   
2. 
   ¹³¹I
   
3. 
   ¹⁹⁸Au
   
4. 
   ²³⁸U
   
5. 
   ¹⁴C