Я. Алиев – тдиу “Саноат иқтисодиёти” кафедраси доценти, и ф. д

 
Назорат саволлари 
1. Сертификатлашнинг моҳияти нимадан иборат? 
2. Корхона маҳсулотларини сертификатлашқандай ишлардан 
иборат? 
3. Сертификатлаш қандай амалга оширилади? 
4. Сертификатлашнинг вазифалари нимадан иборат? 
5. Сертификатлашга таъсир кўрсатувчи омиллар қайси? 
6. Сертификатлаш мазмуни нимадан иборат? 

---

82 
7- боб. РЕАЛ СЕКТОРДА СИФАТ ТИЗИМИ ВА ИШЛАБ 
ЧИҚАРИШНИ СЕРТИФИКАТЛАШНИ ТАШКИЛ ЭТИШ 
7.1. Сифат тизимини сертификатлашнинг мазмуни. Сифат 
тизимини сертификатлашни амалга оширишда норматив 
базанинг роли.
7.2. Маҳсулот ишлаб чиқарувчи корхонада ишлаб 
чиқаришнинг ҳолати ва ишлаб чиқариш жараёнининг 
таҳлили.
7.3. Сертификатлашни амалга ошириш бўйича ИСО 
халқаро ташкилотининг тавсиялари.
7.4. Хорижий мамлакатларда сертификатлаш тажрибаси 
(Германия, Франция ва Япония). 
Таянч иборалар: 
сифат тизимини сертификатлаш, сифатни 
бошқаришда сертификатлаш
,
ИСО халқаро ташкилотининг 
тавсиялари. 
7.1. Сифат тизимини сертификатлашнинг мазмуни 
9000 серияли ИСО стандартига мос келувчи сифатни 
таъминлаш тизимларини сертификатлаштириш чет мамлакатларида 
кенг ривожланган ҳисобланса, айни пайтда Россияда охирги 2 йил 
мобайнида бу муаммога жиддий эътибор берилмоқда. Балки, 
бундай ортда қолишнинг сабабларидан бири маҳаллий ишлаб 
чиқариш суръати тушиб кетганлиги ва ишлаб турган 
корхоналарнинг ўз маҳсулотларини экспортга чиқаришга бўш 
йўналганлигидир.
Ҳозирги кунда Россиянинг жуда оз миқдордаги ишлаб 
чиқариш корхоналари сифат тизимларини сертификатлаштириш 
аҳамияти ва зарурлигини англадилар холос. Фақат бир неча ўн 
Россия корхоналари сифат тизимлари бўйича сертификатга 
эгадирлар. Чет элда эса бир неча ўн минглаб фирмалар ва 
корхоналар шундай сертификатларга эга. 
Чет эл мутахасислари сифатни таъминлаш тизимига мос 
келувчи сертификат фирмага жуда катта ютуқ ва устунлик беради 
деб ҳисоблайдилар. У бизнес бўйича шерикнинг ишончлилигини, 
шунингдек, сифат тизими сертификатлаштирилган фирмаларга 
бажонидил кредит берувчи банклар билан алоқада ишончлиликни 
таъминлайди.
Сифат тизимига сертификат – маҳсулот етказиб бериш 
шартномасини тузишда асосий омиллардан бири бўлиб, ғарб 

---

83 
экспертларининг фикрича, яқин келажакда Европа бозорларида 95 
фоизгача шартномалар маҳсулот етказиб берувчи фирмада сифат 
тизими сертификати бўлгандагина тузилиши кўзда тутилмоқда. 
Сифатсиз маҳсулот билан боғлиқ бўлган суд даъволари вужудга 
келганда, тизим сертификати суд томонидан фирманинг айбсизлиги 
исботи сифатида баҳоланади. 
Сифат тизимига сертификатнинг мавжудлиги турли хил 
тендерларда иштирок этиш учун зарурий шарт бўлади. Сифат 
тизимини сертификатлаштириш фирманинг (корхонанинг) ички 
ишларида ҳам ижобий таъсир кўрсатади: сифат тизимини 
сертификатлаштиришга тайёргарлик жараёнида ишлаб чиқиш ва 
корхонани бошқаришни тартибга солиб бозор иқтисодиётига мос 
келиши учун замин яратилади, маҳсулотни сертификатлаштириш 
ишлари енгиллашади.