Xxi аср биотехнология ютуқлари ва истиқболи

ЎСИМЛИКЛАРНИ КЛОНАЛ МИКРОКЎПАЙТИРИШНИНГ УСУЛЛАРИ ВА БОСҚИЧЛАРИ

Клонал микрокўпайтириш жараёнини тўрт босқичга бўлиш мумкин:
биринчи – донор ўсимликни танлаш, эксплантларни ажратиш ва яхши ўсадиган стерил культура олиш;
иккинчи – микрокўпайтиришни ўзи, мериклонларнинг энг кўп (максимал) миқдорини олишга эришилган даврни ва шароитни танлаш;
учинчи – кўпайтирилган навданинг илдиз олиши ва уларни тупроқ шароитига мослаштириш, керак бўлганда регенерант – ўсимликларни совуқ ҳароратда (20, 100) сақлаш;
тўртинчи – ўсимликни иссиқхона шароитида ўстириш ва уларни майдонга чиқариб экиш ёки сотишга тайёрлаш

Ҳайвон ген муҳандислиги

• Ген (генетик) муҳандислиги генотипга янги генлар киритиш орқали организм генотипини муайян йўналишда қайта қуриш ( рекомбинант ДНК яратиш) билан шуғулланадиган молекуляр генетика бўлими ҳисобланади.
• Кейинги йилларда бегона генларни ҳайвон геномига киритиш усуллари ишлаб чиқилди. Селекционерлар мутлақо янги хусусиятларга эга ҳайвонлар яратиш учун қудратли инструментга эга бўлишди.
• Трансген ҳайвонлар олишдан асосий мақсад, уларни биореактор сифатида ишлатиб, улардан тиббий ва технологик аҳамиятга эга янги оқсилларни синтез қилишга мажбур қилишдир.

Генни ҳайвон ҳужайрасига киритиш

• Ажратиб олинган ген, кўчириб ўтказилиши керак бўлган ДНК га уланиши учун, вектор сифатида лямда бактерияфаги, онкоген вируслар, бактериялар плазмидаси ва эписомалари ишлатилади. Ҳозирги пайтда микроинъекция йўли билан ҳайвонлар оталанган тухум ҳужайрасига генларни киритиш усуллари ишлаб чиқилган.

Микроинъекция

• Микроинъекция

Клонлаш

1997 йил Ян Вилмут ва унинг ҳамкасблари қўй клонини реконструкция қилдилар ва ДОЛЛИ исмли қўй клонини яратдилар. ДОЛЛИ биринчи клонланган сутэмизувчи эди. Вилмут ва унинг ҳамкасблари Шотланд қоратумшуқ қўйлари тухум хужайрасига Дорсетт қўйлари сут безлари хужайраси ядросини трансплантация қилди. Тухум хужайра ядроси комбинацияси , бирлашиши ва хужайранинг бўлинишини рағбатлантириш электр энергияси ҳисобига амалга оширилди.