Xurramov Qudrat Kabinet kutubxonasi va bibliografik ishi

Xurramov Qudrat 
tomonlama to‘la bo‘lishi shart. Masalan, davlat bibliografik ko‘rsatkichlarini 
tayyorlashda tanlangan davrda nashr etilgan, tanlangan usulda qaysidir mezonga 
amal qilingan holda barcha turdagi adabiyotlar va boshqa materiallar hisobga 
olinadi, ya’ni ijtimoiy yoki ilmiy ahamiyati, nashrlarning turi yoki biror-bir belgisiga 
ko‘ra tanlanadi. Har bir bibliografik qo‘llanma ko‘plab bibliografik yozuvlarning 
tartibga solingan ko‘rinishidir. Bu esa tanlangan tartibdagi (alifbo, sistemali, 
xronologik va boshqa) usulni qo‘llash bilan uzoq va mas’uliyatli mehnat natijasida 
yuzaga keladi. Bibliografik elementlarning qo‘llanilish me’yori ham qo‘llanmaning 
turiga va maqsadiga ko‘ra belgilanadi. Axborot xarakteridagi ko‘rsatkichlarda 
bibliografik tavsif bilan chegaralansa, tavsiya ko‘rsatkichlarida, albatta, annotatsiya 
beriladi, referativ ko‘rsatkichlar esa referat bilan ta’minlanadi. Ayrim bibliografik 
qo‘llanmalarda turli xil elementlar aralash keladi. Masalan, kutubxona xodimlari 
uchun mo‘ljallangan, avval uslubiy-bibliografik to‘plamlar deb yuritilgan uslubiy 
tavsiyanomalar. Ular bibliografik ro‘yxatlar, bibliografik sharhlar matni, tanlangan 
mavzu bo‘yicha ommaviy tadbirlarni tayyorlash va o‘tkazish uchun namunalar bilan 
boyitiladi. 
Bibliografik qo‘llanmalar mustaqil nashr sifatida ham, boshqa nashrlar ichida 
(kitob, gazeta, jurnal, to‘plam) ham yoki ilova shaklida ham bosilishi mumkin. 
Bibliografik qo‘llanmalar nodavriy, davriy bo‘ladi. Nodavriy ko‘rsatkichlar, asosan, 
kitob, risola, varaqa, buklet, bir yoki bir necha jildlik, ruknli shaklda bo‘ladi. 
Masalan, shaxslarga oid bibliografik ko‘rsatkichlar mustaqil yoki bir ruknda 
alohida-alohida kitob va risola holida nashr etiladi. Davriy qo‘llanmalar haftalik, 
oylik, kvartallik, yillik, yarim yillik bo‘ladi. Kartochka ko‘rinishidagi bibliografik 
nashrlar Kitob palatalari yoki nashriyotlar tomonidan tayyorlab nashr qilinadi. Bular 
kitobga, gazeta va jurnal maqolasiga, taqrizga bosma kartochkalar shaklida tuziladi. 
Annotatsiyali bosma kartochkalar nashr etish sohasida Rossiya Davlat kutubxonasi 
tajribasini misol qilish mumkin. Ular jurnalining 1998- yil 1sonidan boshlab har bir 
sonida 200 — 250 ta adabiyotga annotatsiyali kartochka (nashriyotlar manzili, 
telefon raqamlari bilan birgalikda) berib bormoqda. Mutaxassislar so‘rog‘iga to‘la 
javob berish maqsadida kutubxona va axborot organlari xodimlari bibliografik 

---