Xurramov Qudrat Kabinet kutubxonasi va bibliografik ishi

Xurramov Qudrat 
asarlar toʻgʻrisida maʼlumotlar berib, ilmiy xabar bilan birga ilmiy, maʼrifiy va 
tarbiyaviy vazifani bajaradi. 
Koʻpgina mamlakatlarda, jumladan Oʻzbekistonda ham bosma asarning 
majburiy (kontrol) nusxasi joriy qilingan boʻlib, shu asosda bosma asarni hisobga 
olish, soʻng kitobxonlarga moʻljallab saralash yoʻlga qoʻyilgan. Bosma asarlarni 
ularning ilmiy va gʻoyaviy ahamiyati, shuningdek mazmunini yoritib guruhlarga 
ajratish muhim ahamiyatga ega. Bosma asarlar turlar (kitoblar, davriy nashrlar va 
boshqalar), rasmiy belgilar (alfaviti, nashr joyi yoki sanasi), mazmuni (mavzu, fan 
va tarmoklar) boʻyicha guruxlanadi. Bu bosma asarlarni guruhlarga ajratishning 
umumiy asosidir, bibliograflar har bir alohida hollarda oʻzlarining tarmoklar rejasini 
yaratadi. Bosma asarlarning tavsifnomasi muhim ahamiyatga ega. Uning asosiy 
qismi tasvirlash boʻlib, unga muallif familiyasi, asar sarlavhasi, sarlavhachasi, nashr 
joyi, nashriyot nomi, nashr vaqti (yili), hajmi (sahifa va bezaklar soni), zarur 
boʻlganda adadi, narxi va boshqa haqidagi maʼlumotlar kiradi. Tasvirlash 
elementlari, odatda, oʻrnatilgan qoidalar, shuningdek standartlar asosida belgilanadi. 
Bosma asarlar mazmuni tavsifnomasining asosiy shakllari — annotatsiya, referat, 
guruh axborot (obzor). 
Ijtimoiy vazifasiga koʻra, davlat B.si, ilmiy yordamchi B. va tavsiya B.siga; 
mazmuniga koʻra, umumiy, soha va mavzuli B.ga boʻlinadi. B.ning alohida turini 
bibliografiya bibliografiyasi, biobibliografiya (shaxs B.si) va oʻlkashunoslik B.si 
tashkil etadi. Bu boʻlinish nisbiydir. Nashr shakliga koʻra, bibliografik qoʻllanmalar, 
bibliografik jurnallar, byulleten, gazeta, kitob va maqolalar koʻrsatkichlari va 
adabiyotlar roʻyxati kabilar farqlanadi. 
Bibliografik ishning vazifalari va mazmuni 
Kutubxonalar faoliyatining katta qismini bibliografiya ishi tashkil etadi. 
Ishning hajmi, ko‘lami, uning tashkil etilishi, bibliografik xizmat shakllariga ko‘ra 
ular bir-biridan farq qiladi. Bu kutubxonalarda kitob fondi mazmunini ochib berish, 
undan kitobxonlarning faol foydalanishini ta’minlash uchun turli xil bibliografik 
vositalar yordamida ma’lumot bibliografiya xizmatini tashkil etishdan iborat. Bu 

---