Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

 
 
10-MAVZU: KREDITNING ZARURLIGI, FUNKTSIYALARI, TURLARI VA 
SHAKLLARI 
REJA: 
1.
Kredit tushunchasining mazmuni, kreditning zarurligini belgilovchi omillar. 
2.
Kreditning mohiyati. 
3.
Kreditning funksialari. 
4 .Kreditning shakllari. 
1.
 
Kredit tushunchasining mazmuni, kreditning zarurligini belgilovchi omillar. 
,,
Kredit
” –so’zi 
lotincha
,,credit” 
so’zidan olingan bo’lib ishonch degan ma’noni 
anglatadi. Kredit 
–
bu pul va tovar shaklidagi resurslarni qaytarib berishlik, muddatlilik va foiz 
to’lashlik shartlari asosida berish natijasida yuzaga keladigan qiymatning harakatidir. Kredit 
munosabatlarining subekti bo’lib kreditor va kredit oluvchi hisoblanadi, kreditning obekti bo’lib 
pul va tovar hisoblanadi. Kreditning ikkita asosiy shakli mavjud:
Bank krediti
Tijorat krediti 
Bank kreditining obekti bo’lib pul mablag’lari hisoblanadi. Tijorat kreditining obekti 
tovarlardir. Hozirgi kunda kreditning sudxo’rlik shakli mavjud emas, bu shakl kredit 
munosabatlarining dastlabki shakllanish bosqichlarida mavjud edi. 
Kredit insoniyatning buyuk kashfiyoti hisoblanadi: 
Kredit xo’jalik yurutuvchi sub’ektlar faoliyatini rivojlantirish imkonini beradi.
Kredit mamlakatning eksportning salohiyatini yuksaltirish imkonini beradi. 
Kredit iqti
sodiyotdagi to’lovning uzluksizligini ta’minlash imkonini beradi.
Kredit davlatning o’z funksialarini bajarilishini taminlashda muhim o’rin tutadi.
Kredit aholining turmush farovonligini ta’minlsh imkonini berdi.
Kredit o’zining aniq prinsplariga ega.
qaytarib berishlilik prinspi; 
Muddatlilik prinspi; 
Foiz to’lashlilik prinspi;
Ta’minlanganlik prinspi.
Kreditlar odatda birinchi toifali garov ob’ektlari bilan ta’minlanadi. (er, oltin va boshqa metallar)
Maqsadlilik prinspi. 
Kreditnin zarurligini belgilovchi omillar. 
Kreditning zarurligini belgilovchi eng asosiy omil bu kapitalning doiraviy aylanishi va 
aylanishidir. 
Kreditning ob’ekti ikkita
-pul mablag`lari; 

---

269
-tovarlar. 
Bank kreditlarni pul mablag`lari shaklida beriladi. 
Ob’ekti tavar bo’lgan kredit tijorat
krediti deyiladi. Bunda sotilgan tavarlarning puli 
kechiktirib to’lanadi ya’ni ma’lum muddat o’tgandan so’ng to’lanadi. Tijorat krediti odatda tijorat 
vekseli bilan rasmiylashtiriladi. 
Hozirgi davrda bank kreditlarini berish tizimi tijorat kreditlari berish tizimiga qaraganda 
yuksak darajada rivojlangan. Buning asosiy sababi 
pulning yuqori likvidli akti ekanligidir.
Kreditning sub’ektlari bo’lib quydagilar hisoblanadi.
-
Banklar; 
-
nobank kredit tashkilotlari, kredit uyushmalari, lombardlar, mikromoliyalash tashkilotlari, kredit 
korperativlari va boshqalar; 
-
korxonalar; 
-
jismoniy shaxslar; 
-
davlat; 
-
davlat organi; 
-
halqaro moliya kredit tashkilotlari. 
Kredit-
qiymatning harakati 
bo’lib
pul va tavar 
ko’rinishidagi
mablag`larni qaytarib berishlilik, 
muddatlilik va foiz 
to’lashlilik
asosida berish natijasida yuzaga keladi. 
Kredit orqali jamiyatimizda quyidagi ijobiy natijalarga erishish mumkin: