Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

 
 
3. Pul multiplikatori va uning mohiyati. 
Pul bazasi (yuqori-kuchga ega pullar) muomaladagi pullar C 
qo’shilgan bank tizimidagi 
umumiy zaxira R 
ga teng bo’ladi. Pul bazasi MB 
quyidagicha ifodalanadi: 
MB = C + R 
Federal Zaxira 100 miilion $ mablag’ni 100 million $ qiymatdagi qimmatli qog’ozlarga 
ayirboshladi, 
va 
uning 
buxgalteriya 
yozuvi 
quyidagicha 
bo’ladi:
Ushbu holatda ochiq bozor siyosatining sof ta’siri shundaki, zaxiralar o’zgarmas bo’lsa, 
muomaladagi pullar ochiq bozordagi sotib olish tufayli $100 millionga ko’payadi. Natijada, ochiq 
bozordagi savdo tufayli pul bazasi $100 millionga ko’payadi, zaxiralar esa yo’q. 
Tahlil shuni ko’rsatadiki, ochiq bozordagi savdoning zaxiralarga ta’siri obligatsiyalarni 
sotuvchining o’z daromadini depozitda yoki pul ko’rinishida saqlashiga bog’liq bo’ladi. Agar 
daromad pul ko’rinishida saqlansa, ochiq bozorning zaxiralarga hech qanday ta’siri bo’lmaydi; 
agar daromad depozitda saqlansa, zaxira
lar ochiq bozordagi savdo miqdoricha ko’payadi.
Shunga qaramay, obligatsiyalarni sotuvchi o’z daromadini xoh pul ko’rinishida saqlasin, 
xoh depozitda, ochiq bozorning pul bazasiga ta’siri doimo bir xilda bo’ladi (pul bazasi sotuv 
miqdorida ko’payadi). Ochiq bozor sotuvining zaxiralarga ta’siri uning pul bazasiga ta’siridan 
ko’ra bir muncha noaniqdir.
Ochiq bozor sotuvi. 
Agar Federal Zaxira $100 millionlik obligatsiyalarini banklarga yoki 
nobank shaxslarga sotsa, pul bazasi $100 millionga kamayadi. Masalan, Federal Zaxira 
obligatsiyalarini jismoniy shaxslarga naqd pulga sotadigan bo’lsa, sotib oluvchilar $100 million 
mablag’larini $100 millionlik qimmatli qog’ozga almashtiradi. Va uning buxgalteriya yozuvi 
quyidagicha bo’ladi:
 
 
Fe
deral Zaxira, o’z navbatida, egaligidagi qimmatli qog’ozlarni $100 millionga kamaytirdi 
va, shuningdek, ogligatsiyalar uchun to’lov sifatida naqd pul qabul qilib olish orqali o’z monetar 
majburiyatlarini kamaytirdi, natijada muomaladagi pul miqdori $100 millionga kamaydi.