Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

jamg’arma 
funksiyasini 
bajaradi. Demak, pullar pul oboroti jarayonida tovarlar va ko’rsatilgan xizmatlarning 
muomala vositasi sifatida namoyon bo’lmaganda, shuningdek, oldindan ko’rsatilgan xizmatlar va 
sot
ib olingan tovarlar uchun to’lov vositasi vazifasini bajarmagan paytlarda jamg’arma 
funksiyasini bajaradi. Agar, jamiyatda yuz berayotgan iqtisodiy munosabatlar va aholining 
ijtimoiy 
–
iqtisodiy faoliyatiga nazar tashlaydigan bo’lsak, pul asosan jamg’arma
vositasi 
funksiyasini bajarayotganligining guvohi bo’lishimiz mumkin.
Pulning jamg’arma vositasi funksiyasi aholining vaqtincha foydalanmasdan kishilar o’zi 
bilan olib yurganda yoki uyda saqlaganda, bankning omonat hisobvaraqlarida saqlanishi, 
shuningdek, 
barcha turdagi xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning naqd pul ko’rinishida kassada 
30
Долан Э., Кэмпбелл., Кэмпбелл Р. Деньги банковское дело и
денежно –
кредитная политика. –
М.: Профико, 1991. –С. Шунингдек, Харриса Л. Денежная теория. –М.: Прогресс, 1990. –С.82.

---

158
saqlanadigan vaqtincha bo’sh mablag’lari va bank hisobvaraqlarida naqd pulsiz ko’rinishda 
namoyon bo’ladi. 
Pulning jamg’arma funksiyasi kredit muassasalarida iqtisodiy jihat
dan muhim vazifani 
bajaradi. Kredit muassasalari jamiyat miqyosidagi vaqtincha bo’sh pul mablag’larni (naqd va 
naqdsiz pul ko’rinishida) ma’lum shartlar asosida o’zida jamlab, ushbu mablag’larga ehtiyoji 
bo’lgan yuridik va jismoniy shaxslarga to’lovililik,
maqsadlilik va qaytarishlik asosida berishi 
orqali, mamlakatda jami ijtimoiy mahsulotni ko’paytirishda pulning jamg’arma funksiyasidan 
foydalanadi. 
Iqtisodiyotda yuqori inflyasiya darajasi pulning aholi qo’lidagi va kredit muassasalarida 
jamg’arma vositasi funksiyasini bir qadar chegaralaydi. Aholi o’zining vaqtincha pul 
mablag’larini banklarda va uyda saqlashdan ko’radigan iqtisodiy samaradorligi past bo’lishi, 
iqtisodiyotda tovarlarning bahosini kundan kunga o’sib borish tendensiyasiga ega bo’lgan 
sharoi
tda, ushbu, pullarni qimmatbaho metallarni, ko’chmas mulk va xorijiy valyutalarni sotib 
olishga sarflaydi. Buning natijasida, mamlakat Markaziy banki tomonidan olib borilayotgan pul 
–
kredit siyosatining samarasi ko’zlangan maqsadga erishish imkoniyatini b
ermaydi. 
Pulning jamg’arma funksiyasining ahamiyatini oshirish uchun quyidagilarni ta’minlash 
lozim:
–
omonatchilarning kredit muassasalarda saqlanayotgan pul mablag’laridan iqtisodiy 
manfaat ko’rish, istagan paytda to’liq va zudlik bilan qaytarib olish imkoniyatini ta’minlanganligi;
–
qo’yilgan mablag’larning kafolatlanganligi (sir saqlanishi, iqtisodiy barqarorligi, to’liq 
qaytarilishi); 
–
risk darajasining pastligi. 
Pulning funksiyalari bir 
–
biriga bevosita bog’liq bo’lib, ular doimo bir –
birini to’
ldirgan 
holda iqtisodiyotda harakatda bo’ladi.