Xronologiya va metrologiya



Download 0,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/37
Sana07.01.2022
Hajmi0,97 Mb.
#329719
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   37
Bog'liq
xronologiya va metrologiya

1.

 

Nisanu 30 

2.

 

Ayru 29 

3.

 

Sivanu 30 

4.

 

Duuzu 29 

5.

 

Abu 30 

6.

 

Ululu 29 

7.

 

Tashritu 30 

8.

 

Araxsamna 29 

9.

 

Kislivu 30 

10.

 

Tebetu 29 

11.

 

Shaabatu 30 

12.

 

Addaru 29

 

 

 

Oy nomlari bobilliklarning turmush tarzi bilan bog`liq edi. “Nisanu” –



 harakat 

qilmoq,  qadam 

tashlamoq,  “Ayru”  –

 

yorqin,  yorug`,  “Abu”  –



 

adovat,  “Tashritu”  –

 

boshlanish,  “Tebetu”  –



 

loyqa,  “Shabatu”  –

  vayronagarchilik  (yomg`ir  natijasida), 

“Addaru” –

 

bulutli degan ma’nolarni bildirgan. Bobilliklar kalendardagi “baxtli va 



baxtsiz” kun tushunchasiga katta e’tibor bergan. Ularda dastlab besh, so`ngra, yetti 

kunlik haftalar bo`lgan. Yetti kunlik hafta “Hamushtu” deyilgan.

 

Bobilliklar  yarim  kechani  kunning  boshlanishi  deb  hisoblaganlar,  shuning 



uchun  quyosh  botgandan  so`ng  yangi  oy  ko`rinishi  bilan  oyning  birinchi  kuni 

boshlangan. 

Er.avv. 568-

yilda Isroil Navuxodonosor tomonidan bosib olingandan so’ng bu 

yurtda Bobil kalendari va yil hisobi  kiritilgan. Bobilliklar xukmronligiga qadar esa 

yaxudiylarda  vaqt  hisobining  murakkab    oy  sistemasi  keng  tarqalgan  edi. 

Yaxudiylar kalendarida yil 12 oydan va oylarning har biri 29-30 kundan iborat edi.

 

 

Osmonda oy o’rog'inino (hilolning) paydo bo’lishini mamlakat aholisi karnay 



ovozi  va  olov  gulxan  yoqish  bilan  bir-birlariga  ma'lum  qilganlar.  Bu  laxza 

yaxudiylarda  (rosh-xodesh)  marosimi  deb  nomlangan,  ya'ni  bu  yangi  oyning 

tug'ilggani deganidir. Bundan tashqari hamma oylarning birinchi kuni, ya'ni sanasi 

va uzun oylarning 30 kuni nomlangan. Dastlab oylar  sonlar bilan belgilangan, ya'ni 

ikkinchi,  uchinchi,  to’rtinchi  v

a  xokazo.  Faqat  birinchi  oy  bahorning  boshlanish 

ramzi bo’lgani uchun 

aviv

 deb nomlangan. Aviv boshoqlar (bug'doy, arpa, jo`xori 

boshoqlari)  oyi  deganidir.  Keyinchalik  Bobil  kalendaridagi  oy  nomlari  qabul 

qilingan  va  yetti  kunlik    xafta  o’rnatilgan.  Xaftan

ing  birinchi  kuni  yAQSHanba 

hisoblangan,  sutkalar  esa    soat  oltidan,    kechqurundan  boshlangan.  Oy 




41 

 

kalendaridagi  yil  354  sutkadan  iborat  edi.  Oyning  rasmiy    hisobi  quyosh    yili 



hisobiga  muvofiq  kelmagan.  Natijada  bu  farqni  yo’qotish  uchun  xokimlar 

zaruriyatga qarab  yilga qo’shimcha oy qo’shga

nlar. Bunga muvofiq eramizning V 

asridagi  oy  kalendari  oy-quyosh  kalendari  bilan  almashtirilgan.  Eramizning  499-

yilidan    faqat  kabisa  yillarid

a  19  yillik  sikl  bo’yicha

,  ya'ni    greklar  kalendaridek, 

qo’shimcha  oy  qo’shib  borganlar.  Bu  oy  29  kundan  iborat  bo’lib,    u  12  oyni 

takrorlagan va shuning uchun ikkinchi adar ( ya'ni, veadar) deyilgan, chunki 12 oy 

adar  deb  atalgan.  Yildagi  o’n  ikki  oy  oddiy  oylar,  kabisa  yilidagi  13  oy  esa, 

embolistik oy deb atalgan. Yaxudiylarda oddiy va embolistik kalendar yili 3 xilda 

bo’lgan:  qisqa    yoki    yetarli  bo’lmagan,  to’g’ri  yoki  qat'iy  belgilangan,  to’liq  yoki 

keragidan ortiqcha. Oddiy yillar 353, 354, 355 kundan, kabissa yillari esa 383, 384, 

385  kundan  iborat  bo’lgan.  Yaxudiy  yil  hisobi  “dunyoning  yaratilishi”dan  olib 

borilgan. Bu eramizdan avvalgi 7-oktabr, 3761-yilda qabul qilingan. Hozirgi kunda  

bu sana Isroilda “Odamdan boshlangan era” deb ataladi va

 u rasmiy jixatdan qabul 

qilingan.  Mamlakatda  Grigorian  kalendaridan  ham  foydalanadilar.  Yaxudiy 

kalendari oy nomlari quyidagicha: 


Download 0,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish