Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

r U - U ^ .  
(2.2)
Assinxron mashinalarda kuchlanishning ikkita bazaviy qiy- 
matidan foydalanish maqsadga muvofiq: stator zanjiri uchun tar­
moq kuchlanishi va qo‘zg‘a!mas rotor uchun uning elektr yurituv- 
chi kuchi (EYK) 
E2 nom.
Nisbiy birlikda tokni quyidagicha ifodalaymiz:
^ I '
 Лют • 
(2.3)
0 ‘zgarmas tok mashinalari uchun yuqorida keltirilgan tushun- 
chaga asosan
^nom —
 
Unom
 ■
 
Tnota ■
 
(2.4)
U holda yakor qarshiligining nisbiy birligi:
Pya ~ Rya
 ' Д-iom • 
(2.5)
Faza rotorli assinxron dvigatel bitta fazasining nominal 
qarshiligini statomi nominal kuchlanish va chastotaga ega bo‘lgan 
tarmoqqa ulab olinadi. Bu holda rotor zanjiriga shunday qarshilik 
ulash kerakki, u rotor qo‘zg‘almas bo‘lganda hamda fazalari 
«yulduzcha» usulida ulanganda, nominal tok oqib o‘tishini ta’­
minlaydigan bo‘lsin, ya’ni
■^2nom—^2nom—^2nom/(V^^nom) » 
(2-6)
bu yerda: 
E2no», -
ochiq qo‘zg‘almas rotordagi nominal EYK: 
h nom -
rotoming nominal toki.

---

Rotor induktivligini yanada aniqroq hisobga olish uchun (2.6) 
tenglamani quyidagi ko‘rinishda yozish mumkin:
&2пот-
(0,98-r0,99)Z?IIOm. 
(2.7)
Agar dvigatel rotori «uchburchak» usulda ulangan bo‘lsa (2.6) 
formula bo'yicha «yulduz» usulida ulangan rotorning fazasiga 
ekvivalent boigan qarshilik hisoblanadi. U holda «uchburchak» 
bo‘yicha ulangan rotor fazasi qarshiligini quyidagi formula 
bo‘yicha aniqlaymiz:
R
ta
= 
3R2A.
(2.8)
Momentning nisbiy qiymati quyidagi formula bilan aniqla­
nadi:
(2.9)
bu yerda: 
M nom~x-
mashina o‘qidagi moment yoki elektromagnit
momentning nominal qiymati.
Dvigatelning elektromagnit momenti uning o‘qidagi moment- 
dan yuzaga kelgan uyurma tok, gisterezis, ventilyatsiya, podship- 
nik va cho‘tkalardagi ishqalanishlar bilan bog'liq bo‘lgan isroflar 
kuzatiladi. Shuning uchun (2.9) formuladagi qiymat ustida to‘x- 
talib o‘tamiz.
Bu momentning qiymati o‘zgarmas tok dvigateli uchun 
tarmoqning nominal kuchlanishi va qo‘zg‘atish chulg‘ami hamda 
yakor zanjiridagi tokning qiymatlari nominal qiymatga ega bo‘l- 
ganda, assinxron mashinalar uchun esa tarmoq kuchlanishi hamda 
chastotasi va stator toki nominal qiymatga ega bo‘lganda aniq­
lanadi.
Ketma-ket hamda aralash qo‘zg‘atish chulg‘amli va universal 
dvigatellar uchun burchak tezlikning nisbiy qiymati quyidagi 
formula bo‘yicha aniqlanadi.