Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

2.9-rasm.
Reaktiv statik moment boMganda va teskari ulanish rejimida 
dvigatelning ulanish sxemasi 
{a)
hamda mexanik tavsiflari (
b
).
Bu holda, potensial kuchlar ta’siri ostida yakor tormozlanadi. 
Shundan so‘ng dvigatel teskari tomonga aylanib EYK o ‘z isho- 
rasini o‘zgartiradi. Shuning uchun to‘rtinchi kvadrantda ishlagan- 
da dvigatel toki oldingi yo‘nalishni saqlab qoladi va u quyidagi 
formula bilan aniqlanadi:
Dvigatelni dvigatel rejimidan tormozlab teskari ulanish 
rejimiga o ‘tish jarayoni 
2
.
10
- rasmda keltirilgan. 
0
‘z-o‘zidan ko‘- 
rinib turibdiki, bu holda tormozlash rejimini 
Rtr
qarshiligiga 
bog‘liq holda turli tezliklar (0
) bilan ta’minlash mumkin va 
bunda yuritmaning to‘la to‘xtashi ham ta’minlanadi 
(6
nuqta).
Yuritmaning -cog tezligi bilan ishlashi ko‘tarish-transport 
qurilmalarida qo‘llaniladi va bu yukni kuchli ravishda tushirish 
deyiladi.
6
b)

---

2.10-rasm.
Aktiv statik moment bo Uganda dvigatelning 
ulanish sxemasi 
(a)
va mexanik tavsiflari (6).
Shuni ta’kidlash joizki, 
Rtr
hamda 
1
-nuqta qiymati bilan 
aniqlanadigan yuritmaning bir holatidan reaktiv moment ta’sirida 
(2.9- rasm 
b
dagi i-nuqta) 
со
= 
0
tezlikka erishish jarayoni aktiv 
moment bo‘lgandagiga nisbatan (2.10-rasm 
b
dagi 3-nuqta) tez- 
roq kechadi.
Dvigatel yakori shuntlangandagi m exanik tavsiflari. Dvi­
gatel tarmoqqa ulangandagi salt yurish tezligidan kamroq salt 
yurish tezligi olish uchun mashina yakorini shuntlab, sun’iy tavsif 
olish mumkin (
2
.
1 1
-rasm, 
b).
Yakor 
Rg + Rsh
qarshiliklaridan tashkil topgan kuchlanish 
bo‘luvchisi yordamida dvigatel yakori kamroq kuchlanishga 
ulanadi. Bunday yuritma mexanik tavsiflaming shakli 2.11- rasm 
b
dagi ko‘rinishga ega. Yakordagi kuchlanishni o‘zgartirishning 
bu usuli katta quvvat isroflari bilan bog‘liq bo‘lganligi uchun 
amalda qo‘llanilmaydi.
Hozirda bu ko‘rinishdagi tavsiflami olish uchun elektr 
mashina yoki statik yarim o ‘tkazgichli kuchlanish o‘zgartkichlari 
vositasida elektromexanik tizimlar qo‘llaniladi.

---

a)