Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti va mamlakatshunoslik fakulteti

1.7-jadval O`zbekistonda kimyo sanoati mahsulotlari ishlab chiqarish dinamikasi (ming t) Manba: O`zbekiston statistika qo`mitasi ma’lumotlari, 2012

-* Izoh: O`zbekiston statistika qo`mitasi ma’lumotlari yo`q.

O`zbekistonda kimyo sanoati mahsulotlari ishlab chiqarish yildan yilga oshib bormoqda. Masalan 1.7-jadvalda 5 yil mobaynida kimyoviy tola va iplar ishlab chiqarish (3 barobarga), oltingugurt kislotasi (1,5 barobarga), mineral o`g`itlar (1,3 barobarga), kalsiylashtirilgan soda (2 barobarga) ortganini ko`rashimiz mumkin. Kiyo mahsulotlari ichida sirka kislatasi hajmi 2005 yildan 2011 yilgacha 617,3 %, kimyoviy tola va iplar 305,5 %, oltingugurt kislotasi 160,6

Mahsulotlar	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2011yilda 2005yilga nisbatan %da
Suniy ammiak	1064,9	1141	1022,1	1280,4	1265,3	1343,9	1294,3	121,5
Mineral o`g`tlar	866,2	940,9	1224	1064,9	1073,2	1134,6	1171,7	135.2
Karbamid	370,4	422,4	430,4	460,7	512,8	-*	-*	138,4
O`simliklarni kimyoviy himoyalash vositalari	2,1	1,2	1,9	1,7	4,1	3,3	-*	157,1
Oltingugurt kislotasi	740,5	833,1	976,9	924,4	954,6	1189,7	-*	160,6
Kimyoviy tola va iplar	5,4	11,5	15,7	12,6	13,5	15,9	16,5	305,5
Sirka kislotasi	6,9	8,7	9,6	9,3	10,2	-*	42,6	617,3

%, o`simliklarni kimyoviy himoyalash vositalari 157,1 % mineral o`g`itlar 135,2 %






¹⁶ O’bekiston Davlat statistika qo‘mitasi Axborot xizmati malumotlari 2010 yil.

o`sish kuzatildi. Bundan ko`rinib turibdiki O`zbekistonda kimyo sanoati yildan yiga rivojlanib bormoqda.

O`zbekiston kimyo sanoati mahsulotlari yildan yilga o`sib bormoqda. Kimyo sanoati mahsulotlari orasida eng yuqori suratlar bilan o`sib borayotgan kalsiylashtirilgan soda 2005 yildan 2011 yilgacha o`rtach 25%dan o`sib bordi. Keying o`rinlarda sirka kislotasi o`rtacha 20%, mineral o`g`itlar 8%, karbamid 12% o`sish kuzatilgan. Kimyo mahsulotlari ichda kimyoviy tola va iplar o`sishi 2005 -2008 yillarda mos ravishda -40,8,-21,0% ga kamaygan, albatta bu salbiy holat. O`simliklarni kimyoviy himoyalash vositalari ha 2005-2007 yillarda mos ravishda -40,6%, -14,2% ga kamaygani achinarli holat¹⁷.

Karbamid yordamida deparafinizatsiya jarayoni sovuqqa chidamli qishki nav yoqilg`ilarini, transformator moylarini olishda, hamda oqsil – vitaminli konsentratlar (OVK), sintetik yog` kislotalar va spirtlar, yuvish vositalari ishlab chiqarish uchun xomashyo bo`lgan suyuq normal parafinlar olishda qo`llaniladi.

Kaliy o`g`itlar va vinilxloridlarni ishlab chiqarishni tashkil etish, shuningdek respublikada ishlab chiqariladigan azot va fosfor o`g`itlar, metanol, korbamid, ammiak selitra, xlorat natriy, melamin singari boshqa mahsulotlar hajmini oshirish uchun kimyo sanoatining investitsiyalarga bo`lgan ehtiyoji taxminan 800 mln. AQSh dollarini tashkil etadi.

2012 yi 30 iyul kuni Toshkent shahrida bo`lib o`tgan “O`zbekiston-Eron biznes-forumi” davomida “O`zbekiston Respublikasi investitsiyalar muhiti va xorijiydan investitsiyalarni jalb etish istiqbollari” deb nomlangan ma’ruzasida “O`zinfoinvest” agentligi direktori Baxtiyor Ermatov shunday xulosaga keldi.

“Qo`shma investitsiya loyihalarini amalga oshirish yuqori iste’mol xususiyatlariga ega bo`lgan kimyo mahsulotlarining yangi turlarini o`zlashtirish uchun poydevor qo`yadi”, – deb qayd etdi Baxtiyor Ermatov¹⁸.




¹⁷ O’bekiston Davlat statistika qo‘mitasi Axborot xizmati malumotlari 2012 yil

¹⁸ http://uza.uz/uz/business/19626/ · 16.11.2011 21:12