Iqlimi keskin kontinental. Qishi nam, nisbatan iliq, yozi uzoq, issiq va quruq. Yanvarning o‘rtacha harorati - 1,3°, - 1,8°, eng past harorat - 34° (tekislikda), - 38° (tog‘ etaklarida),iyulning o‘rtacha harorati 26,8°, eng yuqori harorati 43 - 47°. Tekislik qismida yiliga 250 mm, tog'oldilariga 350 - 400 mm, tog'larda 500 mm yog‘in yog‘adi. Yog‘inning ko‘p qismi bahor va qishda yog‘adi. Qor tog‘lardagina uzoqroq saqlanadi. Vegetatsiya davri tekislik qismida 210 kun.Daryolari Sirdaryo havzasiga mansub (Sirdaryo — o‘rta oqimi, uz. 125 km va uning irmoklari - Chirchiq, Piskent va Ohangaron). Bular Tyanshan tog'laridan boshlanadi va suvidan elektr energiya olishda va sug‘orish ishlarida foydalaniladi. Sug'orish kanallari: Bo‘zsuv, Qorasuv, Dalvarzin,
Toshkentda Tuyabo‘g‘iz suv ombori («Toshkent dengizi»), Chorvoq suv ombori, Ohangaron suv omborlari bor.
Tuproqlari: tekislikda bo‘z tuproq, tog‘ etaklarida (500—600 m balandlikkacha) tipik bo‘z tuproq, undan balandroqda chimqo‘ng‘ir, yuqrrirokda o‘tloqidasht tuproq, daryo terrasalarining quyi qismida, yer osti suvi yuza joylarda o‘tloqi va botqoq tuproq, daryo vodiylarida allyuvial tuproqlardan iborat. Toshkent viloyatining tekislik qismi to‘la haydalgan, Sirdaryo bo‘ylarida kichik tuqaylar (terak, tol, jiyda, har xil butalar) mavjud. Tog‘ etaklari va tog'larda (1200—1400m balandlikkacha) tog‘ dashtlari, yuqorirokda siyrak archazorlar, 2000 m dan balandda alp o‘tloqlari bor. Daryo vodiylarida terak, tol; tog‘ etaklari va tog‘larning o‘rtacha balandliklarida olmazor va yong‘oqzorlar uchraydi, tog'olcha o‘sadi. Tekisliklarda sariq yumronqoziq, qo‘shoyoq, kaltakesaklar, chul toshbaqalari, qalqontumshuq ilon va boshqalar, Sirdaryo to‘qaylarida chiyabo‘ri, tolay quyoni, qobon; tog' etaklari va tog'larda ayiq, tulki, tog‘ qo‘yi,jayra, bo‘rsiq, kaklik, to‘rg‘ay, archa boltatumshug‘i va boshqalar, daryolari va jilg'alarda qora baliq, osman, laqqacha uchraydi. Viloyat hududida «Chimyon», «Burchmulla», «Bog‘iston», «Xumson», «Oqtosh» kabi bolalar oromgoxlari, iqlimiy kurort va dam olish uylari bor. Toshkentdan 20 km uzoqlikda «Toshkent mineral suvlari» kurorti joylashgan. Toshkent viloyatidada UgomChatqol milliy bog‘i (maydonga 574 ming ga) tashkil etilgan. Boshqizilsoy bo‘limida meteorologiya stansiyasi (1956 y.dan) faoliyat ko‘rsatadi.
Aholisi. Toshkent viloyatidagi aholining zichligi o‘rtacha 1 km2 ga 157 kishini tashkil etadi, asosan,o‘zbeklar (60,9%), shuningdek, rus (8,1%), qozoq (14,3%), tatar (2,5%), tojik (5,0%), koreys(2,8%), ukrain va boshqalar millat (turk, qirg‘iz, uyg‘ur, nemis va boshqalar jami 80 millat) vakillari yashaydi (2004). Chorvoqdan tortib Sirdaryogacha viloyat aholisi zich joylashgan. Ayniqsa, bir qancha yirik shaharlar zanjiridan tashkil topgan
Transport. Toshkent viloyatidagi yo‘lning uzunligi 354,2 km. Viloyat hududidan O‘rta Osiyodagi mustaqil davlatlarni Sharqiy Yevropa shaharlari bilan bog'laydigan viloyatda avtomobil yo‘llarining tarmog'i zich. Viloyat ahamiyatidagi avtomobil yo‘llarining umumiy uzunligi 6,6 ming km (shu jumladan, qattiq qoplamalisi - 5,9 ming km). Muhim avtomobil` yo‘llari: Katta O‘zbekiston trakti, Toshkent – Andijon - O‘sh - Qashqar avtomobil yo‘li.
Do'stlaringiz bilan baham: |