Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

1-
расм.
 
Нейрон ҳужайралар ва нейронлар “тўри”
 
Матн ясалишини бу тоифада тушуниш олимлар томонидан онгдаги мавжуд мозаик 
шаклланишга йўналиш беради. Ушбу мозаикада маънолар бирикуви ва қайта ташкил 
топишга шароит мавжуд бўлиб, ўз навбатида, шу турфалик мураккаб ва мукаммал тарзда 
яратилган яратиқлар, оламни айро ранглар ва шаклларда англаш имконини туғдиради. 
Ҳолбуки, сўзнинг маъносини ахборот билан қиёслаган И.С. Нарский, ахборотнинг маънога 

---

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI 
–
8/2020 
196
нисбатан кенг эканини таъкидлайди. Негаки ахборот даврий жиҳатдан тўлғазилиб борадиган 
ҳодиса ва унда “рост
-
ёлғон” деган мезонга амал қилинмайди
[8]. Шунингдек, воқеликнинг 
маънода акс этиши тарихий хусусиятга эга бўлиб, унинг даражаси жамият тараққиёти ва 
маданияти, тафаккур ривожи, ишлаб чиқариш салоҳиятини ўзида ифода этади. Унутмаслик 
керакки, белгининг маъноси шу белги қабул қилинган бирор
-
бир аниқ вазиятга оид ахборот 
билан тенглаштирилиши мумкин эмас. Негаки нутқий вазият хусусий белгиларни ифода 
этади ва жамоа онгида бу белгилар умумий характерли бўлмайди. Шунингдек, ахборот 
манбаига доир белги ва хусусиятлар ҳам (хоҳ ижобий, хоҳ салбий табиатли бўлсин) том 
маънода хусусийдир.
Мазкур жараённи психологик ва психолингвистик ёндашувлар мисолида 
тушунтиришга ҳаракат қиламиз.
Замонавий психология ва психолингвистикада турли когнитив асосли нейронлардаги
32
ҳар хил турли комбинацияларнинг эҳтимоли илгари сурилади (
2-
расм). 
 
A) 
B)
 
2-
расм.
 
Нейрон тўр орқали когнитив ахборотнинг тараққиёти (