Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI 
–
9/2020
249
боғлиқ. Томчилатиб суғориш
Ўзбекистонда 1975 йилдан бошлаб тажриба тариқасида боғ ва 
токзорларни суғоришда татбиқ қилина бошланди. Шу йили САНИИРИ нинг Жиззах вилояти 
Зомин туманидаги тажриба хўжалигида дастлаб 10 га, сўнгра 200 га токзорни, 1977 йилда 
Хоразм вилояти Хива туманида 1,5 га мевали боғни, Шрёдер номидаги БУ ва Б ИТИ да 2 га 
боғни суғориш учун Ўзбекистонда ишлаб чиқилган томчилатиб суғориш тизими ташкил 
этилди. 1993 йилда республикада томчилатиб суғориш тизимлари майдони 1134 га. га 
етказилди. 1
991
–1992 йилларда Андижон вилоятидаги «Савой» хўжалигида Исроил 
технологияси асосидаги томчилатиб суғориш тизими 1 минг га пахта майдонига татбиқ 
қилина
бошлаб, унинг 500 га ишга туширилди. Ўтган асрнинг 90
-
йилларининг иккинчи 
ярмида янги 600 га майдонда томчилатиб суғориш тизими барпо этилди. 1999–2001 йилларда 
Тошкент, Жиззах ва Сирдарё вилоятларининг ҳар бирида 100 га
майдонларда Исроилнинг 
«Нетафим» фирмаси томонидан ишлаб чиқилган томчилатиб суғориш тизими ишга 
туширилди [3
]. 
Ҳозирги кунда юртимизда томчилатиб
суғоришнинг бир қанча технологияларидан 
самарали фойдаланиб келинмоқда. Томчилатиб суғориш тизими турли ўсимликлар, 
иссиқхоналарда, очиқ жойларда, сабзавот боғларида суғориш учун ишлатилиши мумкин. 
Томчилатиб суғориш технологиялари орасида “Дроп” томчилатиб суғориш тизими мухим 
ўрин тутиб, бу технология аҳоли орасида жуда самарали хисобланади. Ушбу технологиядан 
фойдаланиб ўсимликларни қўлда намлашни таъминлай олиш мумкин. Ушбу технология 
ёрдамида 20 гектаргача бўлган майдонни суғоришга қодир.
Томчилатиб суғориш кўплаб афзалликларга эга. Биз улар билан сизларни 
танишиштириб ўтамиз:
- 
сувдан тежаб фойдаланиш (1,5–2 маротаба кам); 
- 
ҳосилдорликни 20–50% га ортиши; 
-
тўғри мақсадли сув таъминоти. Маълум бир ҳудуд учун ҳисобланган ишлатилган 
сувни бошқаришга имкон беради
; 
- 
буғланиш жараёнларида минимал йўқотишлар. Маълум бир кичик майдонни 
намлантириш буғланишни камайтиради
; 
- 
суғориш ҳудуди атрофида сув исрофини олдини олади
; 
- 
ҳаво
-
сув меъёрини сақлайди
; 
- 
бир
вақтнинг ўзида тупроқни намлаш
ва озуқалар билан бойитиш имконини беради
; 
- 
об
-
ҳаводан мустақил равишда суғориш имкониятини яратади
; 
- 
барглар устида суғориш куйишга олиб
келмайди
; 
- 
ерни жуда текис бўлишига ҳожат йўқлиги; 
- 
ёмғирлатиб суғоришга қараганда кам ҳаражат
талаблиги; 
- 
муваққат суғориш тармоқлари қурмаслик ва бошқалар. 
Томчилатиб суғоришнинг яна бир самарали техологияси “Аутоватеринг
технологияси” 
хисобланади. “Аутоватеринг”
- 
асбоб
-
ускуналар учун маблағ талаб қилсада, натижада кўп 

---