Abstract.
The Tudakul reservoir zooplankton consists of knowing the quality and quantity
changes of organisms and studying the biology, ecology and laws of propagation in the seasons of
zooplankton.
Key words:
zooplankton, plankton, gidrobiological, binocular, biomass, thermometer,
batometer, formalin, geochemical, label
Тадқиқотнинг объекти.
Тўдакўл сув омборининг зоопланктонлари ва уларнинг
турларини аниқлаш.
Тадқиқотнинг предмети.
Тўдакўл сув омборининг зоопланктонларини аниқлаш ва
кўпайтириш орқали балиқчиликда қўллаш.
Тадқиқотнинг усуллари
. Тадқиқотларда аввало сувнинг температураси, тиниқлиги,
рН и ва кислород миқдорини аниқлаб олиш зарур. Гидробиологик кузатишлар асосан баҳор
ва ёз ойларида олиб борилади, чунки бу даврда сув ҳавзаларининг флора ва фаунаси
ривожланган бўлиб, организмларнинг кўпайиши интенсив суръатда бўлади. Зоопланктон
сувда муаллақ сузиб юрувчи (субстратларга ёпишмайдиган) организмлар гурухидир.
Планктон (
рlanktos
–қалқиб юрувчи) терминини биринчи бўлиб фанга 1887 йили немис
физиолог олими В.Гензен олиб кирган. Зоопланктон намуналарни конусли планктон
сузгичлари
,
Джеди тўрларидан (№ 56
-
76) ёки тутқич (сачок)лар ёрдамида 50
-
100 литр сузиб
олиш ва сувнинг маълум чуқурлигига тўр ташланиб уни тортиб олиш усулидан
фойдаланилади. Бу намуналар 4
0
% ли формалин эритмасида фиксация қилинади. Кейинги
тадқиқотларни лабораторияда бинокуляр микроскопда қаралиб турлари аниқланиб сифат ва
миқдор кўрсаткичлари хисобланади. Майда организмларни Кольквиц камерасида (0,2
-1,0
мл), йирикларини эса Богорова камерасида (5,0
-
10,0 мл) санаб борилади. Зоопланктоннинг
биомассасини ҳар бир организмнинг индивидуал массасини тур миқдорига кўпайтириш йўли
билан ҳисобланади. Организмнинг массасини эса унинг узунлигига боғлаб тенглама бўйича
аниқланади:
W =q x Lb,
бунда: W –
тананинг массаси (оғирлик) мг да, L –
тананинг узунлиги мм да,
b
–
кўрсаткич даражаси, q –
1 мм катталикдаги тананинг константаси.
Айрим зоопланктон вакилларининг тенглама параметрлари умумлаштирилган ҳолда
Бабушкина, Винберг (1979) ва Алимовларнинг (1989) ишларида келтирилган.
Организмларни ўлчаш майда ва етук организмлар учун алоҳида ҳолда бинокуляр остида
олиб борилади.
Батометр –
битта ва иккита цилиндрдан иборат асбоб бўлиб, очиқ ҳолда сувнинг
маълум чуқурлигига туширилади. Батометр оддий сузгичга (Джеди, Апштейн) қараганда
планктон йиғиш учун яхши ускуна ҳисобланади. Баъзан батометр ичига термометр ҳам
ўрнатиш мумкин
,
шунда бир вақтнинг ўзида сувнинг температураси ҳам ўлчанади.
Тўдакўл сув омбори 100 м узунликдаги, баландлиги 120 м бўлган тўғонда
қурилган
бўлиб, у Когон станциясидан 12 км шимолий
-
шарқ томонда,
Қуйимозор станциясининг эса
шарқ томонидаги Қизилтепа тумани Тўдакўлшор ўтлоқ даласида жойлашган. Ушбу сув
омбори Навоий вилоятидаги йирик, оқар сув
билан
тўлдириладиган сув омбори бўлиб
ҳисобланади. Тўдакўл сув омборининг майдони 22 минг гектарни ташкил этиб, ундаги
Do'stlaringiz bilan baham: |