Тадқиқот материали ва усуллари:
Тадқиқотлар манбаи сифатида ғўзанинг
G.hirsutum
L.
турига мансуб Барака, CП
-1303,
АТМ
-
1 навлари ва Т
-
91/21 тизмасидан,
G.barbadense
L
.
турига мансуб
Сурхон
-
14, Сурхон
-
9 навлари ҳамда улар иштирокида олинган турлараро дурагайларидан
фойдаланилди. Лаборатория ва дала тажрибалари ўтказиш умумий қабул қилинган
усулларда амалга
оширилади
.
Белгиларнинг доминантлик даражаси
G.M.Beil va R.E.Atkins
ишларида келтирилган
S.Wright
формуласи бўйича ҳисобланди
.
Тадқиқот натижалари:
Тадқиқотларда
дастлабки босқичида дурагайлаш учун ота
-
она
шаклларини танлашга эътибор қаратилди ва чатиштириш ишларида оналик сифатида
G.hirsutum
L.
навлари ва оталик сифатида
G.barbadense
L.
навлари олинди. Оддий чатиштириш услубидан
фойдаланилган ҳолда ҳар бир комбинацияда 25 донадан чатиштириш ишлари олиб борилди. Олинган
янги дурагайларда чатишувчанлик даражаси аниқланиб таҳлил этилди.
Олинган натижаларга кўра,
дурагай комбинацияларнинг чатишувчанлик даражаси бир
-
биридан
кескин фарқ қилмаган ҳолда чатишувчанлик 56
-
64% оралиғида жойлашди. Нисбатан паст
чатишувчанлик Ғ
0
Барака х Сурхон
-
9 комбинациясида қайд этилди. Ғ
0
СП
-
1303 х Сурхон
-
14 ва Ғ
0
Т
-
91/21-75
х Сурхон
-9
комбинацияларининг чатишувчанлиги 64% ни ташкил этгани бўлса
,
Ғ
0
АТМ
-
1 х
Сурхон
-
14 комбинацияси 60% ва Ғ
0
Барака х Сурхон
-
9 комбинацияси 56% чатишувчанликка эга бўлди.
Чатиштириш олиб борилган барча комбинациялар бўйича дурагай чигитлар олишга эришилди.
Кейинги тадқиқотларда олинган янги турлараро дурагайларни авлодларда морфо
-
хўжалик
белгиларини ўрганиш ва юқоридаги
долзарб муаммолар ечимига қаратилган ҳолда тадқиқотлар олиб
бориш давом эттирилди.
Олинган
натижалар таҳлилига эътибор қаратадиган бўлсак, алоҳида ажралиб турувчи
белгиларидан бўлган барги бўйича таҳлил қилинганда, ҳар иккала ота
-
она шаклларига мос равишда
барг шакли кафтсимон ҳолатда
,
яъни
кертикли эканлиги кўзга ташланди. Шунингдек, кертиклик
даражаси
G.barbadense
L. навларига мос равишда бироз чуқурроқ кертикли бўлиши аниқланди. Барг
ранги бўйича эса
G.hirsutum
L. навларига нисбатан яшил, оч яшил ҳолатда бўлган бўлса,
G.barbadense
L. навларининг баргларининг тўқ яшил бўлиши кузатилади. Бунга мос равишда дурагай
ўсимликларнинг барг рангининг ирсийланишида оралиқ ҳолатда бўлиши ёки
айрим дурагай
комбинацияларда
G.barbadense
L. навлари барг рангининг устунлиги кузатилди. Деярли барча дурагай
комбинацияларга хос ўсимликларнинг барг йириклиги бўйича
G.barbadense
L
.
навлари устунлигини
кўриш мумкин,
яъни дурагай комбинацияларга тегишли ўсимликларнинг барги
G.hirsutum
L.
Do'stlaringiz bilan baham: |