Xolatini tuzatish

YOZMA NUTQNI RIVOJLANTIRISHDA TO`G`RI O`QISHGA O`RGATISH TAMOYILLARI

Samadova Hafiza G`ofurovna Qashqadaryo viloyati Yakkabog`tumani 101-umumiy o`rta ta`lim maktabi boshlang`ich sinf o`qituvchisi

Annotatsiya: Ushbu maqolada bugungi kunda ta`lim tizimida uchraydigan jiddiy muammolardan biri yozma nutqda uchrayotgan imloviy xatolar va bu muammoni bartaraf etishda muhim bo`lgan zarur masalalar ko`zda tutilgan.

Umumiy o`rta ta`limning bir bosqichi bo`lgan boshlang`ich ta`lim 1-4 sinflarni o`z ichiga oladi. Milliy dasturda ta`kidlanganidek ,bu bosqichda ta`limning yangicha tizimini va mazmunini shakllantirish uchun quyidagilar zarur :

o`quvchilarning qobiliyati va imkoniyatlariga muvofiq ravishda ta`limga tabaqalashtirilgan yondoshuvni joriy etish;

ta`lim berishning ilg`or pedagogic texnologiyalarini,zamonaviy o`quv uslubiy majmualarini yaratish va o`quv tarbiya jarayonini didaktik jihatdan ta`minlash va hokazo.

O`quvchilar nutqini o`stirishda grammatika muhim o`rin tutadi, chunki grammatika so`z shakllarini to`g`ri tuzish, so`z birikmasi tarkibidagi so`zlarni o`zaro bog`lash va gapni to`g`ri tuzishga o`rgatadi.

To`g`ri yozuvga o`rgatish metodikasining rivojlanishida o`zbek tili imlosi nazariyasini hisobga olish zarur.

O`qish darslaridagi mavzular o`quvchilarga ta`lim tarbiya berish bilan birga, ularning og`zaki va yozma nutqini to`g`ri shakllantirishda yordam beradi. Ma`lumki, so`zlar ko`rish orqali idrok qilinadi. So`zlarning ma`nosini to`g`ri talaffuz qilish orqaligina aniqlash mumkin.Tovush va so`zlarni tushirib qoldirmay, o`rnini almashtirmay, yangi tovush qo`shmay, so`z urg`ulariga rioya qilgan holda o`qish imloviy savodxonlikning rivojlanishiga xizmat qiladi. Yozma nutqni rivojlantirishda lug`at ustida ishlash ham yaxshi samara beradi. O`quvchi lug`atining boyishiga, birincni navbatda uni o`rab olgan muhit, tabiat, kishilarning hayoti,o`qish faoliyati, kattalar va tengdoshlari bilan bo`lgan muloqot asosiy manba hisobladi. Bola tabiat va insonlar bilan munosabatda bo`lishi natijasida so`z, ibora,tasviriy ifoda, maqol, hikmatli so`zlarni o`rganadi, ularni o`z so`zlariga aylantiradi. Til materialiga, nutq organlarining o`sishiga, nutq malakalarining to`g`ri rivojlanishiga e`tibor bermaslik amaliy nutq faoliyatini egallashga salbiy ta`sir ko`rsatadi. Fonetik ko`nikmalarga yetarli e`tibor berilmasa,imloviy savodxonlikka putur yetadi.