Xojirasulov odilbek «andijon viloyati sanoat chiqindilari muammosi»

58 

 

V-Bob.Andijon  viloyatining  sanoat  korxonalari  va  ularning  ekalogiyaga 

ta’siri. 

Ma’lumki,  Asaka  avtomobil  zavodining  yillik  ishlab  chiqariladigan  “Tiko, 

Damas va Neksiya’’ rusumli avtomobillar miqdori 200 ming donasini tashkil etadi. 

Zavodning  asosiy  ishlab  chiqarish  obektlari  instrumentlar  sexi  va  bo’yash  sexi 

hisoblanadi. Zaxarli chiqindilarninig asosiy miqdori bo’yash sexida va zavoddagi 

har  ikkala  qozonxonalarda  paydo  bo’ladi.  Bo‘yash  sexidagi  quritish  o‘choqlarida 

yong‘inni avtomatik voshqarish sistemalari mavjud bo‘lib, ular yoqilg‘i sarfini va 

chiqindilar miqdorini kamaytirish imkonini beradi. 

    Payvandlash sexida elektrokontakt payvandlash usuli keng qo‘llaniladi va 

bu  usul  zaharli  chiqindilarning  miqdorini  kamaytirish  imkonini  beradi. 

Qozonxonalarda  esa  azod  achimalarini  o‘choqlarda  o‘chirish  usuli  bilan  zaxarli 

chiqindilarni miqdori minimumga etkazadi. 

Qaytarma  suv  ta’minoti  sistemasini  qo‘llash  natijasida  “UzDewoo” 

korxonalarida sutkasida 2.6 ming m

3

 suv tejab qolinmoqda. 

Asaka  avtomobil  zavodidagi  sanoat  chiqindilari  quyidagi  4  guruxga 

bo‘linadi: 

1.  Foydalanishga  qayta  ishlanadigan  qattaq  materiallar.  Bu  guruxga  metal 

chiqindilari,  arralangan  yog‘och  va  karton  maxsulotlari,  polietilen 

plyonkalari va boshqalar kiradi. 

2.  Foydalanishga qayta tiklanmaydigan qattiq materiallar. Ular poligonlarda 

ko‘miladi.  

3.  Foydalanishga  qayta  tiklanadigan  suyuqliklar.  Ular  filtrlanadi,tozalab 

qayta ishlab beriladi. 

4.  Foydalanishga  qayta  tiklanadigan  gazlar.  Ular  zaxarsizlantiriladi  va 

tozalanadi.  

SHuni  alohida  ta’kidlash  kerakki,  oxirgi  yillarda  ishlanadigan  loyihalar  va 

quriladigan  har  bir  ishlab  chiqarish  korxonalari,  avvalambor  atrof  muhitning, 

havoning  tozaligini,  o‘simlik  dunyosini,  er  osti  suvlarining  tozaligini,  buzmasligi 

hamda ulrga zarar etkazmasligi kerak. 

---

 

59 

 

-SHuni alohida ta’kidlash kerakki, hozirgi paytda qishloq xo‘jaligi sohasida 

o‘z  echimini  kutayotgan  bir  qator  muammolar  to‘planib  qolganligi  ko‘pchilikka 

ma’lum.  Bular  orasida  ichimlik  va  sizot  suvlarini  ifloslanishidan  muhofazalash, 

tuproqning  sho‘rlik  darajasini  kamaytirish,  tabiiy  zaxiralaridan  unumli  foydalanib 

ekologik toza mo‘l-ko‘l mahsulotlar etishtirish, ekologik toza va arzon energiya va 

issiqlik  manbaalarini  yaratish  va  ulardan  samarali  foydalanish,  azon  qobig‘ini 

emirilishidan saqlash kabi muammolar birinchi o‘rinda turadi.