Xo’jalik yurutuvchi subyektlar moliyaviy resurslarni tashkil etishning mohiyati va funktsiyalari

Xo'jalik yurituvchi sub'ekt moliyaviy resurslaridan samarali foydalanish.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida moliyaviy resurslarni boshqarish samaradorligi o’ta muximdir. Bunda ular o’z vaqti bilan va korxona maqsadiga muvofiq bir necha marta asosiy vositalar va aylanma aktivlarga aylanadi va har bir xo’jalik yurutuvchi subyektning moliyaviy holatiga bog’liq holda, joriy majburiyatlarini qoplaydi.
Moliyaviy resurslarni boshqarish faqatgina moliyaviy resurslardan foydalanish va ularni manbalaridan samarali olinishini emas, balki, xo’jalik yurutuvchi subyekt moliyaviy siyosatidan kelib chiqib mavjud resurslarni aniq maqsadli xarajat qilishni ham ko’zda tutadi. Xorijiy davlatlar iqtisodiyotining o’ziga xos xususiyati shundaki, bunda xo’jalik yurutuvchi subyektlar faqatgina moliyaviy resurslarini shakllantirishda emas, balki bankrot bo’lmasligi uchun moliyaviy resurslarni qanday qilib sarflash kabi qiyin masalalarga duch keladi. Xo’jalik yurutuvchi subyekt moliyasi - xo’jalik faoliyati jarayonida pul mablag’larining shakllanishi, taqsimlanishi va foydalanilishi bilan bog’liq vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar yig’indisidir. Xo’jalik yurutuvchi subyekt moliyasi xo’jalik yurutuvchi subyekt faoliyatining asosiy bo’g’ini hisoblanadi. Xo’jalik yurutuvchi subyekt moliyasi moliyaviy resurslar manbalari, yalpi ijtimoiy mahsulot va milliy daromad yaratiladigan moddiy ishlab chiqarish doirasida bevosita qatnashadi. Xo’jalik yurutuvchi subyekt quyidagilar bilan o’zaro moliyaviy munolsabatlarga kirishishi pul fodlarining shakllanishi orqali amalga oshiriladi:
Mol etkazib beruvchilar – uning faoliyati uchun zarur bo’lgan moddiy qiymatliklar, xizmatlar sotib olinishida;
pudratchilar – qurilish mantaj, remont va boshqa ishlarga to’lov;
xaridorlar – tovar realizatsiyasida va xizmat ko’rsatishda;
byudjet bilan – soliqlar, ajratmalar va boshqa to’lovlar bo’yicha;
banklar – kreditlar, pul mablag’larining saqlanishi, hisob operatsiyalariga to’lovlar;
ishchi va xizmatchilar – ish haqi va boshqa hisoblar bo’yicha.