Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda joriy aktivlar naqdligi tahlili

Kтq = (∑Pм : M)≥ 1,
Bu yerda:
Kтq – to‘lovga qobillik koeffitsiyenti;
∑Pм– XYuSning barcha pul mablag‘lari;
M – uzish muddati kelgan to‘lovlar bo‘yicha majburiyatlar.
Koeffitsiyentning darajasi birga teng yoki undan katta bo‘lmog‘i lozim. Ana shu shart bajarilsa, XYuS to‘lovga qobil hisoblanadi. Agar muddati o‘tgan kreditorlik qarzlarining umumiy miqdori va to‘lovlar-ning kechikishi belgilangan me’yordan oshsa, kreditorlarning arizasiga muvofiq tegishli sud bu yerdan kelib chiquvchi barcha oqibatlarni ino-batga olgan holda XYuSni bankrot deb e’lon qilish jarayonini boshlashi mumkin. Shu munosabat bilan quyidagilarga alohida e’tibor qaratmoq lozim:

• 
  bozorga faol kirish bilan bog‘liq holda XYuS moliyaviy bar-qarorligining o‘sishiga;
  
• 
  bankrotlikning mavjud belgilariga o‘z vaqtida barham berishga (moliyaviy mustahkamlik zaxirasini nazorat qilish);
  
• 
  investitsiyalarning qoplanish muddatlarini qisqartirishga;
  
• 
  ishlab chiqarish va tovarlar realizatsiyasi xarajatlarini qisqarti-rish evaziga foydaning o‘sishiga.
  

Bunda XYuS foydasining o‘sishiga ta’sir qiluvchi barcha omillar-dan faol foydalanmoq lozim. Har bir guruh omillari hisobidan foyda miqdori o‘zgarishining hisob-kitobi quyidagi tarzda amalga oshirilishi kerak: – sotilayotgan mahsulot birligiga qilingan xarajatlar o‘zgarishining foydaga ta’siri. Buni quyidagi tarzda aniqlash mumkin:
ΔFт = (Tо- T1) x Rh1,


Bu yerda:
ΔFт– tannarx omilining ta’siri ostida foydaning o‘zgarishi (+,-);
Tо,T1– mos ravishda o‘tgan (bazis) va hisobot yillaridagi mahsulot tannarxi;
Rh1 – tegishli yildagi realizatsiya hajmi.
– baholar o‘zgarishining foyda miqdoriga ta’siri. Bu ta’sirni quyi-dagicha aniqlasa bo‘ladi:
ΔFб= (B1- B0)x Rh1,
Bu yerda:
ΔFб – baho omilining ta’siri ostida foydaning o‘zgarishi;
B1, B0– tegishli yillardagi mahsulot birligining bahosi;
Rh1 – tegishli yildagi realizatsiya hajmi. – mahsulot realizatsiyasi hajmi o‘zgarishining foyda miqdoriga ta’siri.
Uni quyidagicha aniqlash mumkin: