Xизмaтлaр клaс

SLAнинг характери ва тузилиши. Амалда қўлланиладиган SLA турли туман ва доимий эмас. SLAнинг характеристикаларини аниқловчи асосий омилларга қуйидагилар киради:
- тақдим этиладиган хизмат тури;
- хизматларни таъминловчида мавжуд бўлган техник база;

- фойдаланувчилар талаби; - шерикларнинг муомаласи;

- рақибларнинг хулқ атвори.

Норматив хужжатларнинг умумлашган тавсияси ва амалий тажрибалар, SLAнинг қуйидаги таркибини тавсия этиши мумкин:

- тақдим этиладиган хизматлар тавсифи;

- сифат кўрсаткичлари ва улар учун меъѐрлар; - назорат усуллари ва воситалари;

- фойдаланувчининг шикоятини қайта ишлашжараѐни; - жарима санкцияси;
- хизматни таъминловчиларнинг жавобгарлигини чегараланганлиги; - ҳисобот;
- ўлчаш жараѐнини киритиш;

- қўшимча шароитлар (сир сақланиши, уни ҳимоя қилишга жавобгарлик ва бошқалар).

Хизмат кўрсатишнинг сифат кўрсаткичларини танлаш ва улар учун нормативлар. SLAда марказий ўринни хизмат кўрсатишнинг сифат кўрсаткичлари ва улар учун хизмат кўрсатиш сатҳининг меъѐрлари деб аталувчи меъѐрлар (Service Level Objectives, SLO) эгаллайди.
Бу ерда, SLA доирасида таъминланиши мумкин бўлган, хизмат кўрсатиш сатҳини аниқловчи, таъминловчи ва хизматлар истемолчиси орасида келишилган сифат кўрсаткичларининг чегара қийматлари назарда тутилган.
Хизмат кўрсатишнинг сифат кўрсаткичлари SLA билан биргаликда икки категорияга бўлинади:
- махсус - хизматга ѐки технологияга боғлиқ бўлган;

- умумий - хизматга ѐки технологияга боғлиқ бўлмаган.

Сифат кўрсаткичлари, ITU-T тавсиясига мос келувчи хизматлар ѐки тармоқ

тури ва бошқа халқаро ташкилот хужжатлари учун ўрнатилган бўлса махсус ҳисобланади. Масалан, рақамли каналларни ижарага беришда бу тавсия ITU-T G.82x серияси, ATM учун ITU-TI.356 тавсияси ва ATM Форума Aftm-0056.000 тавсилотлар рўйхати, Frame Relay учунITU-TX.144-Х.146 тавсиялари ва Frame Relay Форума FRF.13 тавсилотлар рўйхати, IP учун ITU-TY.1540 ва Y.1541 тавсиялари шулар жумласига киради.

Умумий кўрсаткичлар сифатида одатда ишончлилик (тайѐргарлик ва ишга яроқлилик) кўрсаткичлари қўлланилади, шунингдек SLAда энг кўп тайѐргарлик кўрсаткичлари қўлланилади. Бу тасодиф эмас, ITU-TЕ.800 тавсиясига биноан ишончлилик хизмат кўрсатиш сифатига таъсир кўрсатувчи энг муҳим омиллардан бири ҳисобланади. Ишончлилик концепциясининг марказий ўрнини тайѐргарлик (availability) эгаллайди.
Бу, ―Техникада ишончлилик. Ишончлилик бўйича талабларга берилган умумий қоидалар ватаркиб‖ ДАСТ27.003-90 (давлат стандарти) ҳолатига мос келади ва узлуксиз боғланган қайта тикланадиган объектлар учун асосий ишончлилик кўрсаткичи ҳисобланади. Қоида бўйича алоқа воситалари худди шундай объект ҳисобланади. SLAда қўлланиладиган тайѐргарлик кўрсаткичларининг турлари 2-жадвалда келтирилган. Тайѐргарлик коэффициенти асосан мухандислик ишларида ҳисоблашлар, солиштиришлар ва эълонлар учун қулай.
Бироқ SLAда ўхшаш вазифаларни текшириш бир қатор муаммоларни туғдиради. Агар шартланган вақт оралиғида туриб қолишнинг йиғинди вақти меъѐрдан ошиб кетмаса, унда талаб бажарилади, агар ошиб кетса талаб бузилади.
Шунингдек SLAда сутканинг 24 соатида, хафтанинг 7 кунида ва йилнинг 365 кунида қайта тикланиш вақти кафолатланадими ѐки бу фақат ишчи кунига ва соатига тааллуқлилиги келишилади.

Айрим ҳолларда туриб қолишнинг давомийлигини чегараланганлиги

ўртача тикланиш вақтини қўллашни таклиф этади, лекин бу кўрсаткич мураккаб камчиликка эга. Одатда кўпгина ўртача характеристикалар, туриб қолишнинг давомийлиги жуда кўп қисқа сонларнинг компенсациялангани бўлиши мумкин.

2-жадвал Тайѐргарлик кўрсаткичларининг турлари