Xix asr oxiri XX asr boshlarida olamda bo'lib o'tgan aniq ijtimoiyiqtisodiy

institutsionalizm oqimi hisoblanadi). U iqtisodiyotga ta'sir etuvchi

omillami aniqlashga intildi, bular, uning fIkricha, moliya, pul muomalasi

va kredit kategoriyalari edi. «Bu kategoriyalarni tartibga solish yo'li

bilan iqtisodiyotga ta'sir etish, hatto siklik tebranishlami o'zgartirish,

oldini olish mumkin», - deydi u. U o'zining dqtisodiy nazariya tiplari

to'g'risida leksiyalar» (1935) asarida iqtisodiy masalalami madaniyat

va sotsiologiya muammolari bilan o'zaro aloqada, ammo, asosan, psixologik

tahlil asosida tadqiq etadi. Siyosiy-iqtisodiy institutlar to'g'risidagi

ta'limot sifatida qaraladi. Kapitalistik ishlab chiqarishni tartibga solish

zarurligi Mitchell ta'limotining bosh xulosasidir.

Mitchell institutsionalizmi ustozi Veblen nazariyasidan, birinchidan,

tlmqidiy emasligi bilan, ikkinchidan, abstrakt nazariya bo'lmasdan

o'sha davrning empirik tadqiqoti ekanligi bilan farq qilar edi. U o'z

asarlarida inqirozsiz «amaliy sikh> masalalariga alohida e'tibor berib,

pul muomalasi muammolarini diqqat markazida tutgan. Moliya va pul

muomalasi institutlaridan insonlar hulqini tushuntirish uchun foydalaniladi.

Insoniy jamiyat rivoji ayrim individlar taraqqiyoti shaklida emas,

balkijamiyat a'zolarining kollektiv aloqalarining takomillashuvi sifatida

xarakterlanadi. Kapitalizm qarama-qarshiliklarini yechishda davlat yo'li

bilan tartibga solish eng qulay vosita deb qaraladi. Iqtisodiyotni

o'rganishda matematika va statistikani keng qo'llash yo'li bilan, Mitchell

«kichik va katta sikllar» davomiyligini hisoblab chiqdi. U o'zining hisobkitoblariga

asoslanib, kapitalizmning inqirozsiz rivojlanish modeli loyihasini

yaratdi.

Bu oqim tarafdorlari sikllarni o'zaro aloqador parametrlarning ta'siri

oqibatida vujudga keladi va kapitalistik ishlab chiqarish dinamikasini

belgilaydi, deb qaraydilar. Shu sababli ular sikllarni tasodifiy yagona

hodisa emas, balki doimiy kapitalizm iqtisodiyotiga xos xususiyat deb

hisoblaydilar. Ular tadqiqot qilayotgan omillar qatoriga birinchilardan

bo'lib muomala sohasi ko'rsatkichlarini qo'yadilar, ya'ni narxlar,

aksiyalar kursi, pul muomalasi va boshqalar.

Inqirozlar inkor etiladi, bu amaliy sikllarni tan olish bilan isbotlanadi

(unda inqirozlar yo'q). Iqtisodiy qatorlaming nazariy asosini

bekam-u ko'st deb bo'lmaydi. Masalan, 1929-yil arafasida Garvard

maktabi vakillari tomonidan berilgan iqtisodiy ob-havo prognozi

«Konyunktur baromefr») iqtisodiyot ravnaqi - «prosperity. bo'lgan.

Mitchell tadqiqotlari empirik va institutsional uslublarning

qorishmasidan iborat. U iqtisodiy siklning amaldagi modelini

loyihalashtirishga muvaffaq bo'la olmadi.