Xitoy tili tarixi



Download 1,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/94
Sana29.12.2021
Hajmi1,05 Mb.
#83878
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   94
Bog'liq
xitoy tili tarixi

 

Son  

Xitoy tilshunoslarining fikricha, narsa-buyum yoki ish-harakatning sanog‘ini 

bildiruvchi so‘zlar son deb ataladi. Venyandagi son so‘z turkumi son va hisob so‘zlarni 

o‘z ichiga olgan.

127

    


 

Son 

Qadimgi xitoy tilidagi sonning qo‘llanilishi zamonaviy xitoy tilidan farq qiladi, 

quyidagi xususiyatlarga ega:  

 

I. Gapda aniqlovchi, hol vazifasini bajargan, bunda odatda hisob so‘z ishlatilmagan.  

1. Son+Ot 

«Yuygun tog‘ni surdi» hikoyasida (

愚公移山 Yúgōng yíshān): 

   “

太山王屋二山”. Tàishān Wángwū èr shān. (Tayshan va Vangu bu ikki tog‘.)  



 “

二” èr (ikki): son bo‘lib, “山” shān (tog‘) otini aniqlab kelgan, gapda aniqlovchi 

vazifasini bajargan.

128


  

 

2. Son+Fe’l 



   «Uchpodsholik» “Chju Ge-Lyang hikoyasi” (

三 国 志 •  诸 葛 亮 传 sānguózhì• 

Zhūgěliàng zhuán) bo‘limida:  

由是先主遂诸亮,凡三往,乃见”。 Yóu shì xiān zhǔ suì Zhūliàng, fán sān wǎng, 



nǎi jiàn. (Shu sababli Chju Ge-lyang huzuriga xammasi bo‘lib uch marta tashrif 

buyurdim, shundagina uni ko‘rish baxtiga muyassar bo‘ldim.) 

   “

三” (uch) son so‘z turkumi, “往” (bormoq) fe’lini xolatini bildirmoqda, gapda hol 



vazifasini bajargan.  

  II. Son predmetning sanog‘ini bildirganda, ba’zida otdan keyin joylashgan. 

Ot+Son 

Vey Syue-I

129

 «Xe chjouji» (



核舟记):  

通计一舟,为人五,为窗八”。 Tōngjì yī zhōu, wéi rén wǔ,wéi chuāng bā。



(Bitta qayiqda hammasi bo‘lib beshta odam, sakkizta deraza bor.) 

一” (bir) soni otdan oldin kelgan, “五” (besh), “八” (sakkiz) esa aksincha otdan 



keyin kelgan.  

 

III. Kasr, chama, noaniq sonlar ifodalanishi zamonaviy xitoy tiidan farq qiladi:  



 

                                                                                                                                                             

125

 Тао  Чян  (



陶潜 365-427) – Шарқий  Жин  даври (317-420) шоири.  Тао  Юан-минг  (陶渊明 táo yuānmíng) 

тахаллуси  билан  кўпроқ  машхур. 160 та  шеъри  бизгача  етиб  келган.  Шеърларида  бир  қатор  ахлоқий 

масалаларни кўтарган. (Сихай, 3-жилд 2074-б)  

126


 34,1852 

127


 18,84 Замонавий хитой тилида ҳисоб сўзлар алоҳида сўз туркуми ҳисобланади.  

128


 21,120 

 

129



 

魏学洢 Wèi Xuéyī (Тахминан 1596-1625) – Минг (1368-1644) даври Таниқли ёзувчиси. (32,2214-б) 




a) Kasr son 


Download 1,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish