Xirurgik kasalliklar

Davolash
. Xurujlararo davrda yog’liq, o’tkir, qovurilgan ovqatlar istisno 
qilingan maxsus parhez ovqatdan iborat. Ayni vaqtda parhez yuqori kaloriyali 

---

509 
va oson hazm qilinadigan oqsillarni etarli miqdorda saqlagan bo’lishi kerak. 
Hazm qilishni yaxshilash uchun bemorlarga me’da osti bezi fermentlarini o’zida 
saqlagan (pankreatin, festal, panzinorm) preparatlarni berish tavsiya etiladi. 
Surunkali pankreatitning har bir qo’zishini o’tkir pankreatit xuruji sifatida 
ko’zdan kechirmoq lozim. Qo’zish davrida davolash xuddi o’tkir pankreatitni 
davolash tamoyillari bo’yicha o’tkaziladi. 
Asoratlanmagan surunkali pankreatitni davolashning asosiy usuli 
konservativ usul hisoblanadi: 1) surunkali pankreatitni kasallik fazasiga ko’ra 
davolash, 2) me’da osti bezi funktsional etishmovchiligini bartaraf etish, 3) 
bosqichga qarab davolash va profilaktikasi. 
Qo’zish fazasida davolash: a) og’riqqa qarshi kurash, b) antiferment 
muolaja. 
Surunkali bosqichda davolash: 1) me’da osti bezi sekretor 
etishmovchiligini bartaraf qilish, 2) vitaminlar bilan davolash, 3) me’da osti bezi 
inkretor etishmovchiligini bartaraf etish. 
Surunkali pankreatitning aksariyat qo’shni a’zolar kasalliklari zamirida 
paydo bo’lishini nazarda tutish lozim, shunga ko’ra qo’shni a’zolarni xirurgik 
davolash surunkali pankreatit kechishini yaxshilaydi. Me’da, o’n ikki barmoqli 
ichak, o’t yo’llarida patologiya bo’lmaganda me’da osti bezining o’zida 
operatsiya o’tqazish masalasi paydo bo’lishi mumkin. Bu holda qo’yidagilar 
operatsiyaga ko’rsatma bo’la oladi: bez yo’llarida tosh borligi, bez yo’lidagi 
chandiqli striktura, og’riq beradigan pankreatitning og’ir formalari. Xirurgik 
davolashning asosiy maqsadi – pankreatik shiraning me’da-ichak yo’llariga oqib 
tushishi uchun optimal sharoitlar yaratishdan iborat. 
Operatsiya vaqtida me’da osti bezi, o’t chiqaruvchi yo’llar va o’n ikki 
barmoqli ichakni qunt bilan intraoperatsion taftish (reviziya) qilish zarur. Shu 
maqsadda intraoperatsion xolegrafiya, exografiya va o’t pufagini tekshirish 
amalga oshiriladi. Operatsiya vaqtida bez yo’liga duodenal so’rg’ich orqali 
kanyulya qo’yish yordamida retrograd pankretografiya yoki bez yo’lining 
kengaygan distal qismini bez to’qimasi orqali punktsiya qilinadi. 

---

510 
Pankreatik yo’l oxirgi qismining unchalik katta bo’lmagan strikturalarida 
transduodenal papillosfinkterotomiya bilan me’da osti bezi yo’lini transpapillyar 
drenajlash tavsiya qilinadi. Pankreatik yo’lda katta strikturalar bo’lganda bunday 
operatsiyani qilib bo’lmaydi, bunda bez bag’ri orqali uzunasiga kesilgan 
pankreatik yo’l bilan Ru bo’yicha uzib qo’yilgan och ichak qovuzlog’i o’rtasida 
anastomoz qo’yish – bo’ylama pankreatoeyunostomiya operatsiyasi maqsadga 
muvofiq bo’ladi. 
Bez yo’li boshchasi va tanasi sohasi anchagina torayganda bezning distal 
qismini rezektsiya qilish va uni Ru bo’yicha uzib qo’yilgan och ichakka yoki 
me’da devoriga tikish lozim. Bunday operatsiyadan maqsad pankreatik shirani 
retrograd yo’nalishda oqib ketishi uchun sharoit yaratib berishdan iborat. 
Bezning katta qismidagi faoliyat ko’rsatib turgan parenxima patologik jarayon 
oqibatida nekrozga uchraganda, bez yo’li sistemasida diffuz sklerotik 
o’zgarishlar yuzaga kelganda va surunkali pankreatitning asosiy simptomlari 
keskin yuzaga chiqqan va konservativ davo usullari kor qilmaydigan hollarda 
me’da osti bezi (dum qismi, tanasi va pankreattektomiya) rezektsiya qilinadi.