Xirurgik kasalliklar

Asoratlari. 
Bunga o’tkir ichak tutilishi, rektovezikal, rektovaginal, 
pararektal oqmalar, ichak perforatsiyasi xos.
 
Ichak perforatsiyasi ichakning keskin kattalashuvida, ba’zan o’smaning 
parchalanishi oqibatida kelib chiqib, qorin bo’shlig’iga qarata yuz bersa – najasli 
peritonit, pararektal klechatkaga yuz bersa – abstsess yoki flegmonalar vujudga 
keladi. 
Diagnostika. 
Bemorning shikoyatlari, anamnezi va mahsus tekshiruv 
natijalariga asoslanib diagnoz qo’yiladi. Bemorni ko’rilganda oraliq sohasi, 
barmoq bilan to’g’ri ichakni ko’rish (rektal tekshiruvda 50% bemorlarda to’g’ri 
ichak saratonini aniqlasa bo’ladi) maqsadga muvofiq hisoblanadi. Irrigografiya, 
rektoromanoskopiya (biopsiya olish bilan), endorektal ultrtovush tekshiruvi, 

---

414 
kompyuter tomografiyasi, jigar stsintigrafiyasi diagnozni aniq qo’yishga yordam 
beradi. 
Kasallikning erta davrida aniqlash uchun hozirgi vaqtda skrining testlari 
e’tiborga loyiq. Bunga ko’ra, 40 yoshdan oshgan aholi qonining klinik tahlili, 
har 3-5 yilda rektoromanoskopiya, yaqin qarindoshlari kolorektal rak bilan 
kasallangan aholi esa 35 yoshdan boshlab rektoromanoskopiya va har 3-5 yilda 
irrigografiya o’tkazib turiladi. Bundan tashqari nospetsifik yarali kolit bilan 10 
yildan ortiq kasallanib kelayotgan bemorlar ichak rezektsiyasiga muhtoj bo’lib, 
har yili kolonoskopiya (biopsiya olish bilan) tekshiruvidan o’tishlari, oilaviy 
polipoz bilan kasallangan bemorlarda esa, yo’g’on ichak rezektsiyasi o’tkazilishi 
hamda har 6 oyda ichak tekshirilib borilishi zarur. 
Differentsial diagnostikasi 
gemorroy, poliplar, sifilis, sil bilan o’tkaziladi. 
Gemorroyda qon alvon tusli, xojat oxirida keladi, to’g’ri ichak saratonida esa 
qon to’q qizil tusda, o’zgargan, najas bilan aralashgan, qon laxtalari bilan 
bo’ladi. Gistologik usul yordamida poliplar, sil va sifilis bilan farqlanadi. 
Bundan tashqari sifilisda – serologik, silda – bakteriologik tekshiruvlar 
diagnostik qiynchiliklarga barham beradi.