Xirurgik kasalliklar

 
Orttirilgan yurak nuqsonlari 
Revmatizm – orttirilgan yurak nuqsonlari shakllanishiga sabab bo’ladigan 
asosiy kasallikdir. Shu bilan birga septik endokardit, miokard infarkti, ko’krak 
qafasi jarohatlari uning rivojlanishiga olib kelishi mumkin. 
Revmatizmda biriktiruvchi to’qima zararlanishi oqibatida turli 
klapanlarning qopqoqlari bir-biriga yopishib ketadi, bu stenozga yoki 
chetlarining yupqalashishi va deformatsiyasiga, kaltsiy tuzlari yig’ilishi 
natijasida klapan etishmovchiligiga olib keladi.
Aksariyat kombinatsiyalangan nuqson, ya’ni klapan etishmovchiligi bilan 
birga uning stenozlanishi vujudga keladi (23-rasm). 

---

91 
23-rasm. Mitral klapani kombinatsiyalangan nuqsoni (makropreparat). 
Mitral klapan stenozi 
Mitral teshikning torayishi, qonni chap bo’lmachadan haydash uchun to’siq 
bo’lib hisoblanadi. Buning hisobiga, chap bo’lmachada bosim ortadi, bu o’pka 
tomirlarida va o’ng qorinchada bosimning oshishiga olib keladi. O’ng 
qorinchaga talaygina og’irlik tushishi uch tavaqali klapanning nisbiy 
etishmovchiligiga, katta qon aylanishi venoz qismida qonning dimlanishiga, 
jigar shishiga va boshqa turdagi shishlarning rivojlanishiga olib keladi. 
Klinikasi va diagnostikasi. 
Mitral stenoz rivojlanishining boshlang’ich ilk 
davrida, uning to’liq kompensatsiyasida odatda shikoyatlar bo’lmaydi. Jarayon 
avj olib borganida: nafas qisishi, behollik, tez charchab qolish, yurak astmasi 
xurujlari, taxikardiya, yurak sohasida og’riq, bosh aylanishi, xushdan ketish 
yuzaga keladi. Qon tuflash mitral stenozga xos belgilardan biri hisoblanadi. 
Ko’zdan kechirishda bemorning rangpar yuzida o’ziga xos qizillik, burun 
uchi, lablarda, quloq suprasida, qo’l barmoqlaridagi tsianoz o’ziga diqqatni 
tortadi. Yurak cho’qqisi sohasida ko’krak qafasining diastolik titrashi 
aniqlanadi. Auskultatsiyada diastolik shovqin, birinchi va ikkinchi tonda 
o’zgarishlar seziladi, bu uch ohang «bedana ritmi» ohangini vujudga keltiradi. 
EKGda odatda, yurak o’qi o’ngga siljigan bo’ladi.
Fonokardiografiya baland I tonni, yurak cho’qqisi ustida diastolik 
shovqinni, o’pka arteriyasida II ton aktsentini, mitral “chertki” ni qayd qiladi. 
Rentgenogrammalarda yurak “beli” ning tekislanganligi, chap bo’lmacha va 
o’ng qorinchaning ko’ndalangiga kattalashgani, o’pka arteriyasining bo’rtib 
chiqqanligi ko’rinadi. Yurakni zondlashda torayish darajasi aniqlanadi.