Xirurgik kasalliklar

1. Noinvaziv usullar:
Bugungi kunda ko’p qo’llaniladigan usullarga qorin 
bo’shlig’ining umumiy rentgenografiyasi (obzor rentgenografiya), ultratovush 
yordamida skanerlash (UT tekshiruvi), reografiyalar kiradi. 
Qorin bo’shlig’ining rentgenografiyasi.
Bu tekshiruvda, ayniqsa kovak 
a’zolar (me’da, o’n ikki barmoqli ichak, ingichka ichak yarasi yoki o’smasining) 
perforatsiyasida diafragmaning o’ng yoki chap gumbazi ostida gaz (el) 
yig’ilganini, jarohat tomonida diafragmaning yuqori turganligini topish mumkin. 
Ayrim hollarda yallig’lanish o’chog’ida yondosh ichaklarning paretik holati 
yoki eldan shishganini, peritonitning kechki bosqichlarida – ichak 
qovuzloqlarida, o’tkir ichak tutilishiga xos, suyuqlik sathlarini (to’nkarilgan 
Kloyber kosachalari) aniqlash mumkin. Rentgenologik usulning diagnostik 
imkoniyatlari 
polipozitsion 
rentgenografiya, 
pnevmoperitoneografiya, 
retropnevmoperitoneografiya uslublari qo’llanilganda yanada kengayadi va biror 
a’zoning ilk bosqichida yallig’lanishni (a’zoning qalinlashgani, qo’shni 

---

555 
a’zolarga va devorlarga yopishganligi, qorin bo’shlig’i limfa tugunlarining erta 
giperplaziyasi va b.) topishga imkon beradi. 
Qorin bo’shlig’ini ultratovush yordamida skanerlash: 
Bu usul qorin 
bo’shlig’i a’zolarining holati, ulardagi o’zgarishlar, hamda bo’shliqning biror 
bo’limida ekssudat yig’ilganini aniqlashga yordam beradi, ayrim hollarda esa o’t 
pufagi yoki me’da osti bezi sohasidagi infiltratsiya yoki destruktiv jarayoni, 
eldan shishib ketgan, paretik ichakni yoki destruktiv jarayonni aniqlashga imkon 
beradi. 
Reografiya – 
diastolik to’lqin balandligining sistolik to’lqinga nisbatan 
keskin oshganini (normada aksincha) aniqlashga imkon beradi, bu me’da-ichak 
sistemasining qon tomirlaridagi dimlanish hodisalari to’g’risida xulosa qilishga 
yordam beradi.