Xirurgik kasalliklar

Enteral zond orqali ozuqalantirishning (EZOO) uslubi.
Tajribalarimiz shuni ko’rsatdiki, o’tkir peritonitli bemorlarda test 
sinamalarini o’tkazish natijalari operatsiyadan keyin 3-sutkada nafaqat ichak 
xarakati aktivligini, balki uning hazm qilish va so’rish qobiliyatining ham 
tiklanganini ko’rsatdi. Ichakning birinchi tuzli ozuqa moddalariga nisbatan 
so’rish faoliyatining tiklanishi, bosqichli EZOO o’tkazishning ma’qulligini 
ko’rsatdi (124-rasm). 
124-rasm. EZOO uchun ichak intubatsiyasi. 
Bu avvaliga tuzli ozuqa moddalari aralashmasi (operatsiyadan keyingi 3-
sutkada), so’ngra esa yuqorida keltirilgan muvozanatlangan ozuqa 
aralashmalaridan (4, 5 va 6-sutkalar) foydlanib, keyinchalik esa, 6, 7-sutkalarda 
zondni olib tashlab va oral (og’iz orqali) ovqatlantrishga o’tishni ko’zda tutadi. 
Tekshirishlarning natijalari peritonitni kompleks davolashda mos 
ravishdagi ID, IL va EZOO bilan birga olib borilsa, gomeostaz buzilishlarining 
birmuncha barvaqt tiklanishiga, me’da va ichak faoliyatlarining erta izga 
tushishiga, operatsiyadan keyingi asoratlar va o’lim darajasini keskin 
kamaytirishga imkon beradi. 

---

575 
Olib borilayotgan muolajalar samaradorligini yanada kuchaytirishda xos 
arteriyaga kateter qo’yib, u orqali uzoq davom etadigan (davomli) muolaja 
o’tkazish va porta venasiga kateter o’rnatib muolajalar o’tkazish maqsadga 
muvofiq bo’ladi. 
Xos arteriya orqali davomli kateter muolajasi
(XAODKM). Bu muolaja 
usuli o’tkir tarqalgan peritonitli bemorlarda keng tarqalgan bo’lib, odatda kateter 
yuqori mezenterial arteriyaga qo’yilib, u orqali XAODKM o’tkaziladi. Bu 
usuldan anchagina mualliflar (Sh.I. Karimov hammualliflari bilan, 1986, O.B. 
Kuntsaliev, 1988, V.I. Garkusha, 1993, A.A. Asrorov, 1996, B.D. Bobojonov, 
O.R. Teshaev, 2002) muvaffaqiyat bilan foydalanganlar. 
Ular quyidagi maqsadlarni ko’zda tutishgan: 

Yallig’lanish o’chog’ida dori vositalarining yuqori kontsentratsiyalarini 
vujudga keltirish,

Regionar gemodinamika va mikrotsirkulyatsiya buzilishlarini tiklash. 

Ichak harakatlarini tiklanish jarayonini tezlashtirish. 

Jigar va buyrak etishmovchiligining boshlang’ich bosqichlarini 
profilaktika qilish va tugatish (125-rasm).
125-rasm. XAODKM da tomirlarning sxematik tasviri. 

---

576