Xirurgik kasalliklar

Ekstrasfinkter oqma 
– oqma kanali chanoqning kletchatka 
bo’shliqlaridan o’tadi va sfinkterni chetlab o’tib, chot terisiga ochiladi. 
90-rasm. Pararektal oqmalarning joylashish turlari 

---

409 
Klinik manzarasi 
oqma borligi va uning vaqti-vaqti bilan bekilib turishi 
bilan bog’lik, bu yiringli bo’shliq drenaji buzilishiga, yiring yig’ilib qolishiga, 
paraproktitning og’irlashuviga olib keladi. Qayta og’riq turadi, subfebril harorat, 
et junjikishi, lohaslik qayd qilinadi va 4-5 kuniga kelib oqma o’z-o’zidan 
yoriladi va bu hodisalar to’xtaydi. Anus atrofi ko’zdan kechirilganda yiringli 
ajralmasi asta sekin ajralib chiqayotgan oqmani, teri bichilganini ko’rish 
mumkin. Oqma yo’lini aniq bilish uchun fistulografiya qilinadi. 
Davolash. 
Konservativ davolash kamdan-kam sog’ayishga olib keladi. 
Odatda undan operatsiyaga tayyorgarlik bosqichi sifatida foydalaniladi. Bu 
oqmani antiseptik eritmalar bilan yuvish, antibakterial davo, antiseptiklar bilan 
mikrohuqnalar qo’yish va o’tiradigan vannalar qilishdan iborat. 
Xirurgik davolash oqma yo’lini kesib, keyin tikib qo’yishdan iborat. 
Oqma kanalini to’liq kesish uchun operatsiyadan oldin nazorat uchun oqmaga 
metilen ko’ki yoki brilliant yashili eritmasi yuboriladi. 
To’g’ri ichak tushishi 
To’g’ri ichakning tushishi deganda ichakning tashqariga, orqa chiqaruv 
yo’li atrofiga chiqishi tushuniladi. Qorin ichida bosimning oshishi (qabziyat, ich 
ketar, tug’ruk, yo’tal) ichak tushishiga sababchi hisoblanadi. Dumba sohasi va 
bel-dumg’aza sohasining o’q otar qurollardan yaralanishi, maishiy shikastlar 
ham ichak tushishiga olib kelishi mumkin. 
Klassifikatsiyasi. 
To’g’ri ichak tushishining uchta bosqichi farq qilinadi: 
I bosqichi – to’g’ri ichak xojat paytida tushadi, so’ngra o’z-o’zidan joyiga 
kiradi. 
II bosqichida – ichak jismoniy zo’riqishda tushadi, o’z-o’zidan joyiga 
kirmaydi, bemorlar qo’llari bilan ichakni joyiga kiritadilar. 
III bosqichida ichak arzimagan jismoniy harakatda ham tushadi va joyiga 
kiritilgandan keyin tez orada yana tushadi. 
Patologoanatomik jihatdan kasallikning 4 formasi tafovut qilinadi: 
1. Orqa chiqaruv yo’li shilliq pardasi tushishi. 

---

410 
2. Ichak anal bo’limi devorining hamma qatlamlari tushishi. 
3. To’g’ri ichakning orqa chiqaruv yo’li tushmasdan tushishi. 
4. Orqa chiqaruv yo’li va to’g’ri ichakning tushishi.