Xayitbayev abror ismoilovich orol dengizi qurishining quyi amudaryo landshaftlariga ta

3-karta sxema. Orol dengizining qurigan tubidan ko’tarilayotgan chang-

tuzli aerozollarning tarqalish intensivligi. 

Shamol uchirib ketgan tuzlar va keyinchalik ularning Orol bo’yi atrofidagi 

zonalarga va undan uzoqdagi hududlarga tushishi shubhasiz landshaftlarga ta’sir 

qiladi. Bu ta’sir, yer betidagi grunt bilan chang va tuzlarning bevosita mexanik 

aralashishidan  iborat  emas.  Shamol  bilan  keltirilgan  tuzlar,  tuproqlarning 

---

 

sho’rlanishiga  ta’sir  qiladi,  ayniqsa  Amudaryo  deltasidagi  intensiv  sug’orish 

qishloq xo’jaligi rivojlangan rayonlarga ta’lluqli. Shamol bilan Orol dengizining 

qurigan  tagidan  keltirilgan  eol  tuzlar  o’simliklarga  ham  ta’sir  qiladi.  Bu  ta’sir 

tuproq orqali emas, balki bevosita o’simliklarning tanasiga va barglariga tushgan 

tuzlar  orqali.  Masalan,  Orol  dengizining  qurigan  qirg’oq  zonasidan  25-30  km 

uzoqlikda  joylashgan  hududlardagi  o’simliklar  ko’pincha  yupqa  pardasimon 

tuzlar bilan qoplanib qoladi.  

Shuni  aytish  kerakki,  deflyatsiya  jarayonida  uchirib  ketilgan  tuzlar 

atmosfera  yog’in-sochinlarining  ximik  tarkibiga  ham  ta’sir  qilmoqda.  Masalan, 

Orol  dengizi  stansiyasida,  keyingi  o’n  yilda  (1968/1969-1979/80)  atmosfera 

yog’inlarining minerallashuvi 6 martaga oshdi.