Xavfsizlik qoidalari

VIII. Reaktiv energiya va quvvat kompensatsiyasi uchun elektr energiyasi bo‘yicha tarifdan chegirmalar va tarifga ustamalar

131. Reaktiv energiya va quvvat o‘rnini to‘ldirish uchun chegirmalar (ustamalar)

bitta hisobga olish nuqtasi bo‘yicha o‘rtacha oylik elektr energiyasi iste’moli 15 ming kVt soatdan ortiq bo‘lgan sanoat iste’molchilari va ularga tenglashtirilganiste’molchilar, elektrlashtirilgan (elektr energiyasi bilan yuradigan) temir yo‘l va

shahar transporti, qishloq xo‘jaligi iste’molchilariga nisbatan amalga oshiriladi.

132. Reaktiv energiya va quvvat o‘rnini to‘ldirish uchun chegirmalar (ustamalar)

reaktiv energiya va quvvatni hisobga olish priborlarining ko‘rsatkichlari asosida belgilanadi hamda eng katta reaktiv yuklamaning 1 kVAR uchun to‘lov va (yoki) iste’mol qilingan reaktiv energiyaning 1 kVAR soati uchun to‘lov tarzida undiriladi.

133. Ustamalar iste’molchi ta’minlanadigan elektr tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida iste’molchi tomonidan shartnomaviy miqdordan ortiqcha reaktiv energiya va quvvat iste’mol qilinganda va yagona elektr energetika tizimining kichik yuklamali soatlarida reaktiv energiya hosil qilinganda hududiy elektr tarmoqlari korxonasi tomonidan qo‘llanadi.

134. Iste’molchi tomonidan elektr tarmog‘ining katta yuklamali soatlari-da yagona elektr energetika tizimi tarmog‘ida reaktiv energiya hosil qilinganda va elektr tarmog‘ining kichik yuklamali soatlarida energiya tizimi tarmog‘idan reaktiv energiya iste’mol qilinganda, agar iste’molchi bunday ish rejimida ishlashi zarurati shartnomada ko‘rsatilgan bo‘lsa, energiya tizimi tomonidan tarifdan chegirmalar taqdim etiladi.

135. Elektr tarmog‘ining katta va kichik yuklamali soatlari — bu sutkaning

iste’molchi tomonidan reaktiv quvvatning iste’mol qilinishi (hosil qilinishi) tufayli yagona elektr energetika tizimining elektr tarmoqlarida elektr energiyasining qo‘shimcha ravishda yo‘qotilishiga olib keladigan davrlaridir.

Hududiy elektr tarmoqlari korxonasi elektr tarmog‘ining katta va kichik

yuklamali soatlarini, iste’molchining va u foydalanadigan tarmoqning reaktiv yuklamasi jadvallarini tahlil qilgan holda, har qaysi iste’molchi uchun yakka tartibda belgilashi mumkin.

Har sutkadagi katta va kichik yuklamali soatlar yig‘indisi 24 soatga teng, shu

jumladan:

katta yuklamali soatlar — 07 soat 00 daqiqadan 23 soat 00 daqiqagacha;

kichik yuklamali soatlar — 23 soat 00 daqiqadan 07 soat 00 daqiqagacha.

136. Reaktiv energiya va quvvatning iste’mol qilinishi hamda hosil qilinishi

hisobga olishni avtomatik tizimlari hamda to‘xtatgichli yoki xotirali hisobga olish priborlari yordamida qayd etiladi.

Elektr tarmog‘ining katta va kichik yuklamali davrlarida kontakt soatlar orqali ishga tushiriladigan to‘xtatgichsiz hisobga olish priborlari qo‘llanishiga yo‘l qo‘yiladi.

Elektrlashtirilgan temir yo‘l va shahar transportini harakatlantirish uchun kuch beradigan yordamchi stansiyalar to‘xtatgichsiz bitta hisobga olish pribori bilan jihozlanadi va hisob-kitoblar reaktiv energiya iste’mol yoki hosil qilinishi yig‘indisi uchun tarifga belgilangan ustamalarga muvofiq amalga oshiriladi.

137. Iste’molchining amaldagi reaktiv quvvatini nazorat qilish elektr

tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida 30 daqiqali eng katta reaktiv yuklamani qayd etadigan hisobga olish priborlari bo‘yicha amalga oshirilishi kerak. Reaktiv quvvatning eng katta miqdorini yagona elektr energetika tizimining eng katta yuklamali soatlarida qayd etishga ruxsat beriladi.

Elektr energiyasi uzatishning ta’minlovchi liniyalari bir nechta bo‘lsa

hisoblanadigan reaktiv quvvat sifatida, maxsus qurilma — jamlagich bilan aniqlanadigan 30 daqiqalik jami reaktiv yuklamaning eng katta miqdori qabul qilinadi.

Jamlagich bo‘lmaganda, jami yuklamaning eng katta miqdori har bir ta’minlovchi liniya bo‘yicha hisobga olish priborlarining ko‘rsatuvchi elementlari vositasida qayd etilgan eng katta miqdorlarning yig‘indisi sifatida aniqlanadi.

Energiya tizimi tomonidan iste’molchini elektr tarmog‘ining katta yuklamali

soatlarida reaktiv energiyani hosil qilish va (yoki) uning kichik yuklamali soatlarida reaktiv energiyani majburiy iste’mol qilish zarurati aniqlansa, energiyani hisobga olish usuli hududiy elektr tarmoqlari korxonasi va iste’molchi o‘rtasida kelishiladi hamda elektr ta’minoti shartnomasida aks ettiriladi.

138. Bitta hisobga olish nuqtasi bo‘yicha o‘rtacha oylik elektr energiyasi

iste’moli 15 ming kVt soatdan ortiq bo‘lgan sanoat iste’molchilari va ularga tenglashtirilgan iste’molchilar, elektrlashtirilgan (elektr energiyasi bilan yuradigan) temir yo‘l va shahar transporti, qishloq xo‘jaligi iste’mol-chilari bilan tuzilgan elektr ta’minoti shartnomasida quyidagilar ko‘rsatiladi:

elektr tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida yagona elektr energetika tizimi tarmog‘idan bir oyda iste’mol qilinadigan reaktiv energiyaning iqtisodiy qiymati;

elektr tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida yagona elektr energetika tizimi tarmog‘idan iste’mol qilinadigan 30 daqiqalik reaktiv quvvatning iqtisodiy qiymati;

reaktiv quvvat iste’molining elektr tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida va (yoki) reaktiv energiyani shu soatlarda bir oy ichidagi iste’molining texnikaviy chegaralari. Bu chegaralardan oshib ketganda hududiy elektr tarmoqlari korxonasi elektr energiyasining hisoblash nuqtasida kuchlanishni elektr tarmog‘ining eng katta yuklamali soatlari uchun elektr ta’minoti shartnomasida belgilangan darajasidan pasayib ketishi

uchun javob bermaydi;

elektr tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida yagona elektr energetika

tizimining elektr tarmog‘iga bir oyda hosil qilingan va (yoki) uning kichik yuklamali soatlarida majburiy iste’mol qilingan reaktiv quvvat va (yoki) energiyaning chegaraviy qiymatlari.

Elektr tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida reaktiv energiya va quvvatning

iqtisodiy qiymati, aynan shu soatlarda reaktiv quvvat va (yoki) reaktiv energiya iste’molining bir oydagi texnikaviy chegaralari, ular hududiy elektr tarmoqlari korxonasi tomonidan yagona elektr energetika tizimining har qaysi bog‘lamasi bo‘yicha elektr tarmoqlarining ishlash rejimlari hisob-kitoblari asosida belgilanadi.

Yuqorida qayd etilgan hisob-kitob mavjud bo‘lmaganda to‘lov faqat amalda iste’mol qilingan reaktiv energiya uchun aktiv energiya bo‘yicha amaldagi tarifning 5foiziga teng narx bo‘yicha, qo‘shilgan qiymat solig‘isiz, undiriladi.

139. Elektrlashtirilgan temir yo‘l transportining harakatlantiruvchi

podstansiyalari va metropoliten podstansiyalari tomonidan elektr energiyasidan foydalanilishi yuzasidan elektr ta’minoti shartnomasida bir oyda reaktiv energiya iste’mol qilishning iqtisodiy qiymati va texnik chegarasi ko‘rsatiladi.

Temir yo‘l transportining o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tokli harakatlantiruv-chi podstansiyalari tomonidan reaktiv energiya iste’mol va hosil qilinishining iqtisodiy qiymati va texnik chegarasi kontakt tarmog‘i bilan ulangan harakatlantiruvchi podstansiyalar bo‘yicha yig‘indi tarzida ko‘rsatiladi, ularning energiya iste’moli uchun

hisob-kitoblari bitta hududiy elektr tarmoqlari korxonasi tomonidan amalga oshiriladi.

140. Bir oydagi reaktiv energiya iste’mol va hosil qilishning hamda elektr

tarmog‘ining katta yuklamali soatlarida reaktiv quvvatning iqtisodiy qiymati va texnik chegaralari elektr ta’minoti shartnomasida qayd etiladi.